แนวทางในการส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวโดยการใช้ทุนทางสังคมในการขับเคลื่อนธุรกิจ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “บทบาทของทุนทางสังคมในการขับเคลื่อนวิสาหกิจชุมชน กลุ่มธุรกิจท่องเที่ยวโดยชุมชน” ซึ่งมีขึ้นเพื่อศึกษาการดำรงอยู่ของทุนทางสังคม การทำงานของทุนทางสังคมในการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวให้ประสบความสำเร็จ รวมไปถึงการหาแนวทางการส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว โดยใช้ทุนทางสังคมในการขับเคลื่อนธุรกิจ ผู้วิจัยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ การวิจัยเอกสารเพื่อค้นคว้าข้อมูลวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง จากเอกสาร ตำรา งานวิจัย บทความทางวิชาการ รวมถึงสื่อสารสนเทศต่าง ๆ การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์เพื่อรวบรวมข้อมูล ความคิดเห็นที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงาน และการเชื่อมโยงเครือข่ายจากวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวตัวอย่าง 3 แห่ง ได้แก่ 1) วิสาหกิจชุมชนโฮมสเตย์เชิงอนุรักษ์วัฒนธรรมบ้านเชียง 2) วิสาหกิจชุมชนทอผ้าบ้านนาต้นจั่น และ 3) วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยววิถีชุมชนตำบลบ้านแหลม โดยพบว่า การดำรงอยู่ของทุนทางสังคมที่ปรากฏในชุมชนทั้ง 3 แห่ง ได้แก่ ทุนทางกายภาพ ความสัมพันธ์ ทุนทางวัฒนธรรม มนุษย์ และ เครือข่ายทางสังคม ซึ่งมีบทบาทในการขับเคลื่อนวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวใน 3 ลักษณะ คือ 1) การเป็นทุนเพื่อการท่องเที่ยว 2) การสร้างเครือข่ายเพื่อการเติบโตของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว และ 3) การทำให้เกิดอัตลักษณ์ของธุรกิจท่องเที่ยว ในบทความชิ้นนี้ ผู้วิจัยได้นำเสนอแนวทางในการส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว ซึ่งประกอบไปด้วยองค์ความรู้เพื่อส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว และ แนวทางในการส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว 3 แนวทาง ได้แก่ 1) การส่งเสริมทุนทางสังคมในบริบทของทุนของชุมชน 2) การส่งเสริมพัฒนาด้านการจัดการทุนทางกายภาพ ความสัมพันธ์ และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชน  และ 3) การส่งเสริมและสนับสนุนที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน