การพัฒนากลยุทธ์การขับเคลื่อนนโยบายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูงตอบโจทย์การพัฒนาประเทศ

บทคัดย่อ

              การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพแวดล้อมและวิเคราะห์เชิงกลยุทธ์การขับเคลื่อนนโยบายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูงตอบโจทย์การพัฒนาประเทศ 2) พัฒนากลยุทธ์การขับเคลื่อนนโยบายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูงตอบโจทย์การพัฒนาประเทศ 3) ประเมินผลการใช้กลยุทธ์ และ 4) จัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย ใช้ระเบียบวิธีวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) กลุ่มตัวอย่างที่ตอบแบบสอบถาม ประกอบด้วย ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 195 คน ครูและบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 520 คน รวมจำนวน 715 คน การวิเคราะห์ SWOT และจัดทำร่างกลยุทธ์ ด้วยการประชุมเชิงปฏิบัติ (Workshop) ผู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย นักวิชาการและผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 78 คน ตรวจสอบกลยุทธ์ โดยการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ (Connoisseurship) ผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 19 คน และประเมินคุณภาพของกลยุทธ์ ด้วยแบบประเมิน โดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 22 คน นำกลยุทธ์ไปใช้ในสถานการณ์จริง (Strategy Implementation) ปีการศึกษา 2567 และประเมินผลการใช้ กลุ่มตัวอย่างจากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multi-Stage Sampling) จำนวน 720 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ ประเด็นการสนทนากลุ่ม แบบประเมิน และแบบรายงาน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

            ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพแวดล้อมเกี่ยวกับการขับเคลื่อนนโยบายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูง โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก และผลการวิเคราะห์เชิงกลยุทธ์ พบว่า องค์ประกอบการขับเคลื่อน ประกอบด้วย 1) ด้านเป้าหมายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษา 2) ด้านภาคีเครือข่ายความร่วมมือผลิตและพัฒนากำลังคนที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูง 3) ด้านการพัฒนาครู บุคลากรทางการศึกษา และครูฝึกในสถานประกอบการ   4) ด้านการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียน และ 5) ด้านติดตามและประเมินผลการดำเนินงาน 2. กลยุทธ์การขับเคลื่อนนโยบายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและสมรรถนะสูงตอบโจทย์การพัฒนาประเทศ ประกอบด้วย วิสัยทัศน์ และ   5 พันธกิจ 5 เป้าประสงค์ 7 กลยุทธ์ 25 ตัวชี้วัด 26 โครงการมุ่งผลสัมฤทธิ์ โดยกลยุทธ์ที่พัฒนาขึ้น มีความสอดคล้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ อยู่ในระดับมากที่สุด 3. ผลการประเมินผลการใช้กลยุทธ์ จากแบบรายงาน พบว่า 1) ได้ดำเนินการขยายเครือข่ายความร่วมมือร่วมกับสถานประกอบการ ภายใต้ อ.กรอ.อศ. ระดับ สอศ. 58 แห่ง ระดับสถานศึกษา 210 แห่ง 2) ดำเนินการขับเคลื่อนศูนย์บริหารเครือข่ายการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษา (CVM) จำนวน 99 สาขาวิชา 3) พัฒนาหลักสูตรวิชาชีพระยะสั้น เชื่อมโยงกับธนาคารหน่วยกิต สอดคล้องกับความต้องการของสถานประกอบการ 73 หลักสูตร เพื่อ Up-Skill และ Re-Skill ให้กับผู้เรียน และประชาชนทั่วไป 4) ส่งเสริมการเรียนรู้อาชีวศึกษาทุกที่ทุกเวลา (Anywhere Anytime) เรียนฟรีมีงานทำ โดยการพัฒนาแพลตฟอร์มและสื่อการเรียนรู้อาชีวศึกษา จำนวน 800 ตอน 5) มีนักวิจัยที่เป็นครูได้รับทุนจัดสรร จำนวน 149 ผลงาน จากสถานศึกษา 66 แห่ง 6) พัฒนาและปรับปรุงหลักสูตรเป็นหลักสูตรฐานสมรรถนะ ในระดับ ปวช. จำนวน 12 ประเภทวิชา 105 สาขาวิชา 7) ผู้เรียนและประชาชน/ผู้ว่างงาน ที่ผ่านการฝึกอบรมอาชีพและการเป็นผู้ประกอบการ สามารถประกอบอาชีพและมีรายได้ จำนวน 3,751 คน และความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษา ครูและบุคลากรทางการศึกษาที่มีต่อกลยุทธ์ที่พัฒนาขึ้น ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด 4. ผลการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย พบว่า ควรกำหนดเป็นนโยบายขับเคลื่อนกลยุทธ์ที่พัฒนาขึ้นนี้ ที่ประกอบด้วย วิสัยทัศน์ และ 5 พันธกิจ 5 เป้าประสงค์ 7 กลยุทธ์ 25 ตัวชี้วัด 26 โครงการมุ่งผลสัมฤทธิ์ และผลการประเมินข้อเสนอเชิงนโยบาย พบว่า มีความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ อยู่ในระดับมากที่สุด