การพัฒนาศูนย์ผลิตน้ำเชื้อสุกรในชุมชนสำหรับผสมเทียมในเกษตรกรรายย่อย ตำบลเมืองจัง จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

 เกษตรกรผู้เลี้ยงสุกรส่วนใหญ่ในตำบลเมืองจัง จังหวัดน่าน เป็นผู้เลี้ยงรายย่อยและรวมตัวเป็นกลุ่มผู้เลี้ยงสุกรตำบลเมืองจัง เกษตรกรส่วนใหญ่มีทักษะในการตรวจการเป็นสัดและการผสมเทียม เกษตรกรไม่มีพ่อพันธุ์และไม่มีการผลิตน้ำเชื้อเพื่อใช้ภายในกลุ่ม เมื่อแม่สุกรเป็นสัดจะทำการผสมพันธุ์โดยการผสมจริงหรือมารับน้ำเชื้อที่ศูนย์เครือข่ายการเรียนรู้เพื่อภูมิภาค จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ไปทำการผสมเทียม บางครั้งน้ำเชื้อมีไม่เพียงพอหรือแม่สุกรแสดงอาการเป็นสัดในวันหยุดทำการ ทำให้ไม่สามารถผสมเทียมแม่สุกรได้ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาศูนย์ผลิตน้ำเชื้อสุกรในชุมชน โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ซึ่งประกอบด้วยกิจกรรมต่างๆ คือ การทำความเข้าใจชุมชนและศึกษาข้อมูลพื้นฐานของเกษตรกร การอบรมบุคลากรด้านการผลิตน้ำเชื้อสุกร การสร้างโรงเรือนพ่อสุกรและจัดหาพ่อสุกรพันธุ์ดี การจัดตั้งห้องปฏิบัติการผลิตน้ำเชื้อสุกร การพัฒนาระบบการบริหารจัดการห้องปฏิบัติการผลิตน้ำเชื้อสุกรและการให้บริการน้ำเชื้อแก่เกษตรกร ผลสำเร็จของโครงการคือสามารถพัฒนาบุคลากรด้านการผลิตน้ำเชื้อจำนวน 4 คน มีพ่อสุกรพันธุ์ดีจำนวน 2 ตัวและห้องปฏิบัติการผลิตน้ำเชื้อสุกร ซึ่งให้บริการน้ำเชื้อแก่เกษตรกรทั้งที่เป็นสมาชิกกลุ่มและนอกกลุ่ม ตั้งแต่เดือนกันยายน พ.ศ. 2557 – ตุลาคม พ.ศ. 2559 รวม 135 ราย ผลการดำเนินการส่งผลดีต่อเศรษฐกิจและสังคมของเกษตรกรดังนี้ ลดการสูญเสียทางเศรษฐกิจของเกษตรกรในกรณีแม่สุกรเป็นสัดและไม่ได้รับการผสมเทียม และประหยัดเวลาในการเดินทางมารับน้ำเชื้อสุกรที่ศูนย์เครือข่ายการเรียนรู้เพื่อภูมิภาค จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โครงการนี้เป็นต้นแบบของการพึ่งพาตนเองในการพัฒนาเกษตรกรให้สามารถผลิตน้ำเชื้อสุกรสำหรับบริการเกษตรกรรายย่อยในชุมชนได้