แนวคิดทางภูมิสถาปัตยกรรมเพื่อบรรเทาภาวะน้ำท่วมพื้นที่เทศบาลตำบลหนองจ๊อม อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

ประเทศไทยอยู่กับภาวะนน้ำท่วมมาตลอดแต่จะสร้างความเสียหายมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับลักษณะของชุมชนที่ประสบปัญหา เทศบาลตำบลหนองจ๊อม อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นชุมชนกึ่งเมืองกึ่งชนบททางตอนล่างของอำเภอสันทรายที่ประสบปัญหานน้ำท่วมซน้ำซากสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมเรื่อยมาปัจจัยทางธรรมชาติที่ทำให้พื้นที่ประสบปัญหา เช่น ลักษณะทางภูมิกายภาพที่เป็นที่ราบนน้ำท่วมถึง การเกิดฝนตกหนาแน่นเป็นเวลาหลายวันทำให้ปริมาณนน้ำฝนสะสมในพื้นที่มาก ชุดดินเป็นชุดดินเหนียวลึกมากการระบายนน้ำเลวถึงค่อนข้างตำและอัตราการไหลซึมของนน้ำลงในดินตำ ส่วนปัจจัยที่เกิดขึ้นจากมนุษย์ เช่น การขยายตัวของชุมชุนและการสร้างสิ่งก่อสร้างกีดขวางระบบระบายนน้ำของลำนน้ำธรรมชาติ ทางระบายนน้ำธรรมชาติและท่อระบายนน้ำสาธารณะไม่สามารถรองรับการระบายนน้ำจากพื้นที่ได้ในช่วงที่ปริมาณนน้ำสะสมในพื้นที่มาก การวางผังออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมมีแนวคิดการพัฒนาพื้นที่โดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม ที่ส่งผลกระทบกับสภาพแวดล้อมน้อยที่สุด มีแนวคิดและเทคนิคในการจัดการนน้ำสมัยใหม่ ไม่ใช่การระบายนน้ำออกจากพื้นที่อย่างเดียว แต่มีการจัดการนน้ำเพื่อช่วยบรรเทาภาวะนน้ำท่วมเช่น การกักเก็บนน้ำโดยใช้สระหน่วงนน้ำ การใช้พื้นที่สีเขียวหน่วงนน้ำและซึมนน้ำลงสู่ใต้ดิน โดยการวางผังออกแบบเน้นไปที่การรักษาโครงข่ายลำนน้ำธรรมชาติและวัฏจักรของนน้ำ ในบทความนี้ได้เสนอแนวคิดในการจัดการนน้ำในพื้นที่เทศบาลตำบลหนองจ๊อมที่เหมาะสมตามการใช้ประโยชน์ที่ดิน ที่นอกจากจะช่วยบรรเทาภาวะนน้ำท่วมแล้วยังเพิ่มพื้นที่สีเขียวแก่ชุมชน สร้างมูลค่าเพิ่มให้โครงการและเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับชุมชนด้วย