การปรับปรุงระบบแสงสว่าง ศูนย์อาหารและบริการ 1 มหาวิทยาลัยขอนแก่น

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอปัญหาและแนวทางการปรับปรุงระบบแสงสว่างของอาคาร ศูนย์อาหารและบริการ 1 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นอาคารเปิดบริการแก่บุคลากรและนักศึกษามีการใช้งานตลอด 24 ชั่วโมง  อาคารมีพื้นที่ 22,000 ตารางเมตร ความสูง 4 ชั้น พื้นที่หลักที่ใช้งานสำหรับชั้นที่จอดรถเป็นที่จอดรถ ชั้นที่ 1 - 3 เป็นพื้นที่รับประทานอาหารและร้านค้าเช่าบริการการสำรวจเบื้องต้นพบว่าอาคารนี้มีปัญหาหลักด้านปริมาณแสงสว่างที่อาจไม่เพียงพอกับการใช้งาน งานศึกษานี้แบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลักได้แก่ (1) การสำรวจศึกษาแสงสว่างในอาคาร และจำลองแสงสว่างในอาคารโดยคอมพิวเตอร์โปรแกรม Dialux 4.13 เพื่อหาค่าเฉลี่ยแสงสว่างในช่วงเวลาและสภาพแสงในลักษณะต่างๆ ได้แก่ การให้แสงสว่างของอาคารโดยแสงธรรมชาติ (Daylighting) แสงประดิษฐ์ในเวลากลางคืน (Artificial lighting) และการใช้แสงธรรมชาติร่วมกับแสงประดิษฐ์ และ (2) วิเคราะห์ผลการศึกษาและนำเสนอแนวทางการให้แสงสว่างของอาคารที่เหมาะสมตามเกณฑ์ด้านปริมาณแสงสว่างและคุณภาพแสงสว่างสำหรับอาคาร ผลการศึกษาพบว่าแสงธรรมชาติเพียงพอสำหรับการใช้งานในพื้นที่ในช่วงเวลากลางวัน ยกเว้นบางพื้นที่ในชั้นที่ 2 การปรับวงจรการเปิดและปิดดวงโคม ให้สอดคล้องกับการกระจายแสงธรรมชาติที่เข้าสู่อาคาร จะเพิ่มประสิทธิภาพให้ระบบแสงสว่างได้  เมื่อพิจารณาการใช้งานช่วงกลางคืน ต้องมีการปรับและเพิ่มดวงโคม 114 ดวงโคม และเพิ่มจำนวนหลอดไฟในดวงโคมเดิมเพื่อให้มีค่าความสว่างเฉลี่ยของแต่ละพื้นที่ได้ปริมาณขั้นต่ำ แนวทางการปรับปรุงด้านคุณภาพเพื่อให้ระบบแสงสว่างดีขึ้น ได้แก่ การเปลี่ยนอุปกรณ์ให้มีประสิทธิภาพ การจัดการการใช้พื้นที่ชั้นที่ 3 ให้มีการใช้งานตามช่วงเวลาและปิดการใช้ในเวลา 19:00 - 7:00 น. เพื่อลดการใช้พลังงานในระบบแสงสว่าง และการติดตั้งระบบผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ (Photovoltaic system) บนหลังคาด้านทิศใต้ ขนาดแผงละ 300 วัตต์ จำนวน 64 แผง ที่สามารถจ่ายไฟฟ้าเพื่อใช้กับดวงโคม ที่เปิดในพื้นที่ที่แสงธรรมชาติไม่เพียงพอของชั้นที่จอดรถและชั้นที่ 1 จำนวนทั้งหมด 226 โคม และใช้กับพัดลมโคจรติดผนัง ขนาด 78 วัตต์ ได้อีก 19 ตัวได้เพียงพออย่างน้อย 5 ชั่วโมง ในช่วงเวลากลางวัน