ความคาดหวังในชีวิตหลังเกษียณในกลุ่มเบบี้บูมเมอร์ และ เจนเนอเรชั่นเอ๊กซ์ ในกรุงเทพมหานคร และ เชียงใหม่

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความคาดหวังของกลุ่มผู้ที่เตรียมความพร้อมเข้าสู่วัยเกษียณ โดยมีสมมติฐานว่าช่วงวัยและวัฒนธรรมในพื้นที่ที่ต่างกันส่งผลต่อทัศนคติและความคาดหวังในชีวิตหลังเกษียณของกลุ่มเป้าหมาย โดยแบ่งช่วงวัยออกเป็นกลุ่ม Baby Boomer (BB) และ กลุ่ม Generation X (GEN X) ทำการสำรวจในพื้นที่กรุงเทพมหานคร และเชียงใหม่ โดยใช้เครื่องมือในการวิจัยคือแบบสอบถามเชิงสัมภาษณ์เพื่อเก็บข้อมูลพฤติกรรมและความต้องการของกลุ่มประชากรทั้งสองช่วงวัยของทั้งสองพื้นที่ จำนวนกลุ่มละ 100 คน รวม 400 คน โดยวิเคราะห์ข้อมูลสถิติเชิงพรรณา และการวิเคราะห์เชิงสถิติ ผลการศึกษาพบว่า 1) วัฒนธรรมของพื้นที่ศึกษาส่งผลต่อความคาดหวังในชีวิตหลังเกษียณ โดยพบว่าคนทั้งสองช่วงวัยในพื้นที่กรุงเทพมหานครมีความคาดหวังการมีรายได้หรือมีงานทำหลังจากเกษียณ ต้องการหลักประกันเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายทางสุขภาพ อยากได้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพกายและใจ และมีสถานที่ที่ชอบไปยามว่างคือ ห้างสรรพสินค้า ซุปเปอร์มาร์เก็ต และตลาด ในขณะที่ในพื้นที่เชียงใหม่ คนทั้งสองช่วงวัยมีความคาดหวังว่าจะได้พักผ่อนกับคนในครอบครัวหลังเกษียณ มีความต้องการอุปกรณ์ช่วยเหลือผู้สูงอายุในบ้าน ต้องการมีกิจกรรมช่วงกลางวันทำเป็นงานอดิเรก และมีสถานที่ที่ชอบไป คือ วัด ห้างสรรพสินค้า และตลาดสด 2) ความคาดหวังในการทำกิจกรรมหลังเกษียณของทั้งสองช่วงวัยมีความแตกต่างกัน โดยที่กลุ่มเบบี้บูมเมอร์ซึ่งถือว่าส่วนใหญ่เข้าสู่วัยสูงอายุแล้ว ชอบทำกิจกรรมประจำวัน ได้แก่ ดูโทรทัศน์และทำอาหาร ในขณะที่กลุ่มเจนเนอร์เรชั่นเอ็กซ์ยังคงชอบทำกิจกรรมทางสังคม เช่น การเล่นอินเตอร์เน็ตและการใช้โซเชียลเน็ตเวิร์ค อย่างไรก็ตามทั้งสี่กลุ่มยังคงมีความต้องการที่เหมือนกัน ได้แก่ ประชากรทั้งหมดต้องการอยู่ที่อยู่อาศัยเดิมหลังเกษียณ (Aged-in-place) ต้องการได้อยู่กับคนในครอบครัวหลังเกษียณ และทั้งหมดต้องการอยู่บ้านเดี่ยวหากเป็นไปได้ ดังนั้นสามารถสรุปได้ว่า พื้นที่มีผลกระทบต่อวัฒนธรรมและความคาดหวังในชีวิตหลังเกษียณมากกว่าช่วงวัย แต่ผู้สูงอายุในอนาคตหรือกลุ่ม GEN X มีแนวโน้มที่จะมีกิจกรรมติดสังคมมากขึ้นหลังเกษียณ ด้วยทิศทางดังกล่าวการออกแบบพื้นที่สาธารณะเพื่อผู้สูงอายุในอนาคตจึงควรคำนึงถึงความต้องการเฉพาะที่แตกต่างจากผู้สูงอายุในปัจจุบัน ที่เป็นกลุ่ม BB ทั้งด้านนวัฒนธรรมของพื้นที่และกิจกรรมของช่วงวัย