ปฐมบทของแนวคิดเมืองหลังโควิด-19

บทคัดย่อ

ย้อนกลับไปในช่วงเริ่มต้นของการระบาดของโรค COVID-19 ปลายปี 2562 และพบการติดเชื้อนอกประเทศจีน
เป็นครั้งแรกของโลก ที่ประเทศไทยเมื่อวันที่ 13 มกราคม 2563 ในเวลาดังกล่าว COVID-19 เป็น “โรคอุบัติใหม่”
ยังเป็นช่วงที่คนรู้ว่าต้องปรับตัวเพื่อรับมือกับการระบาด แต่แนวทางต่างๆ ยังไม่ชัดเจน แม้แต่ยารักษาโรคและวิธีการ
รักษาก็ยังเป็นการลองผิดลองถูก สำหรับด้านพื้นที่เมืองได้มีนักคิดจำนวนมากได้เผยแพร่แนวทางในการใช้ชีวิตและ
พื้นที่เมืองทั้งระหว่างและหลังโรค COVID-19 โดยได้ศึกษาจากบทเรียนของการปรับตัวเพื่อต่อสู้กับโรคระบาดครั้งใหญ่
ในอดีต ซึ่งความคิดและข้อเสนอแนะเหล่านั้นนับเป็นเรื่องใหม่ในสังคมมนุษย์ จึงยังกระจัดกระจายไปคนละทิศละ
ทางตามแต่ความคิดและบริบทของแต่ละปัจเจก ไม่มีการตกผลึกเป็นแนวคิดที่เป็นเอกภาพนัก งานวิจัยฉบับนี้จึงเป็น
งานวิจัยเอกสาร (Documentary Research) ที่ได้รวบรวมและจัดระเบียบแนวคิดต่างๆ ที่ได้รับการนำเสนอจาก
นักคิดทั้งหลายในช่วงต้นปี พ.ศ. 2563 ซึ่งเป็นช่วงแรกเริ่มของการแพร่ระบาดไปจนถึงการยกเลิกมาตรการปิดเมือง
(Lockdown) เป็นข้อเสนอแนะที่ยังไม่ได้ผ่านการใช้งานจริงในช่วงระยะยาววงปีที่ผ่านมา จึงได้ใช้วิธีการรวบรวม
ข้อเสนอแนะจากแหล่งต่างๆ แล้วหาค่าซ้ำเพื่อระบุหัวข้อที่นักคิดทั้งหลายเสนอแนะไปในทิศทางเดียวกัน นำมาสู่
การสรุปรูปแบบวิถีชีวิตของประชากรเมืองผังเมือง และองค์ประกอบที่สำคัญของเมืองที่ควรจะเป็นหลังจากวิกฤตโรค
ระบาดได้ผ่านพ้นไป อีกทั้งได้ข้อเสนอแนะเพื่อเป็นแนวทางต่อการวางแผนพัฒนาเมืองอย่างปลอดภัยต่อโรคระบาด
ต่อไปในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นชนกลุ่มน้อย (Minority Group) ของเมืองที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด ปรากฏการณ์
คนหนีเมืองจากเมืองใหญ่ที่มีความแออัดไปอยู่ในเมืองขนาดกลางและขนาดเล็กที่มีความแออัดลดลง ร่วมกับการทำงาน
ที่บ้าน และพื้นที่สาธารณะที่เปลี่ยนแปลงไป อย่างไรก็ตาม ยังต้องมีการติดตามผลสัมฤทธิ์ของข้อเสนอแนะในช่วงต้น
เหล่านั้น รวมถึงพฤติกรรมของคนเมืองและวิถีชีวิตเมืองหลังจากได้ปรับตัวจากโรคระบาดครั้งใหญ่ไปแล้วอีกสัก
ระยะหนึ่ง เพื่อให้เห็นปรากฏการณ์ที่ชัดเจนขึ้นต่อไป