ความรู้สึกที่มีต่อถิ่นที่ของสถาปัตยกรรมนอกระบบบนพื้นที่แบบไม่เป็นทางการ : กรณีีศึึกษา ตลาดร่มหุบ จังหวัดสมุทรสงคราม

บทคัดย่อ

            การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของสถาปัตยกรรมในพื้นที่แบบไม่เป็นทางการ ซึ่งในบทความนี้แทนด้วยคำว่า สถาปัตยกรรมนอกระบบ ที่ส่งผลถึงความรู้สึกที่มีต่อถิ่นที่ โดยมองผ่านการวิเคราะห์การรับรู้ และประสบการณ์ ของผู้ใช้พื้นที่ เพื่อทำความเข้าใจถึงการเกิดอัตลักษณ์ ปรากฏการณ์ และการคงอยู่ของพื้นที่ ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้ถึง “ความเป็นถิ่นที่” ของพื้นที่แบบไม่เป็นทางการ ‘ตลาดร่มหุบ’จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นพื้นที่ศึกษา ซึ่งเกิดปรากฏการณ์ของการยึดครองพื้นที่สาธารณะเพื่อการค้าขายข้างทางรถไฟ ส่งผลให้เกิดการซ้อนทับกันของพื้นที่ และหน้าที่ใช้สอย จนกลายเป็นพื้นที่สองความหมายในเวลาเดียวกัน การหุบ และกางร่มของร้านค้าเพื่อหลบจากการเคลื่อนเข้าและออกของขบวนรถไฟ ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของ สถาปัตยกรรมนอกระบบ งานวิจัยนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ โดยการลงพื้นที่สังเกต สัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการ และเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม เพื่อวิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล ผ่านกรอบแนวคิดเรื่องถิ่นที่ (Place) และความรู้สึกที่มีต่อถิ่นที่ (Sense of Place) ผลการวิจัยพบว่า ผู้ใช้งานพื้นที่มีความรู้สึกต่อความเป็นถิ่นที่ในระดับสูง และสถาปัตยกรรมนอกระบบถูกมองว่า ช่วยสร้างอัตลักษณ์ และนำไปสู่ความรู้สึกที่มีต่อถิ่นที่ ทั้งในด้านความผูกพันกับสถานที่ ความพึงพอใจ และความรู้สึกเกื้อหนุนในการเข้ามาใช้งานในพื้นที่ นำไปสู่การทำความความเข้าใจพื้นที่เพื่อใช้เป็นตัวอย่างในการต่อยอดการพัฒนาในพื้นที่อื่นๆที่มีรูปแบบและลักษณะของพื้นที่ที่คล้ายคลึงกันได้ต่อไป