ความสัมพันธ์ของชาดกในคัมภีร์กับชาดก ในภาพสลักหินที่สถูปภารหุต

บทคัดย่อ

บทความนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ของชาดกในพระไตรปิฎก อรรถกถา และภาพสลักหินที่สถูปภารหุต มีผลที่แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่า ภาพสลักหินเล่าเรื่องชาดกส่วนใหญ่ได้อาศัย “คาถาชาดก” ในพระไตรปิฎกเป็นบรรทัดฐานในการสร้าง แต่มีภาพสลักหินเล่าเรื่องชาดกบางส่วนที่มีเรื่องราวปรากฏอยู่ใน “อรรถกถาชาดก” รวมอยู่ด้วย ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่าเนื้อหาใน “อรรถกถาชาดก” นั้น อย่างน้อยมีส่วนที่เกิดขึ้นก่อนการสร้างภาพสลักหินที่ภารหุต กล่าวคือ เกิดขึ้นก่อนพุทธศตวรรษที่ 3 ซึ่ง การนำหลักฐานจากภาพสลักหิน อันเป็นหลักฐานที่มีอายุการสร้างค่อนข้างชัดเจน มาช่วยในการระบุอายุการเกิดขึ้นของเนื้อหาในคัมภีร์ เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพและมีความน่าเชื่อถือสูง