วารสารธรรมธารา ฉบับที่ 21 นี้ มีบทความ 7 เรื่อง ดังนี้

        1. บทความวิจัยเรื่อง “การวิพากษ์แนวคิดของบรอนวิน ฟินนิแกน ในบทความ ‘การเสี่ยงโชคของพระพุทธเจ้าและการเดิมพันของปัสกาล’ ” ของ พระมหาสมคิด เลื่อนแก้ว และคณะ ได้เขียนโต้แย้งเชิงปรัชญา โดยวิพากษ์แนวคิดของฟินนิแกน ซึ่งวิเคราะห์เปรียบเทียบอปัณณกสูตรที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้กับทฤษฎี ที่เรียกว่า “การเดิมพันของปัสกาล” ทฤษฎีนี้กล่าวว่า ทุกคนต้องตาย และเมื่อตายแล้วก็จะรู้ว่าโลกหน้ามีจริงไหม พระเป็นเจ้ามีจริงไหม นรกสวรรค์มีจริงไหม ผู้ที่เชื่อว่ามีจริง ก็จะทำตามคำสอน เมื่อตายไป หากสิ่งเหล่านี้มีจริง ก็จะได้ไปมีความสุขอยู่บนสวรรค์ หากไม่มีจริง ก็แค่เป็นเถ้าถ่าน ไม่เสียหายอะไร การเดิมพันว่าพระเจ้า มีจริง จึงเป็นทางเลือกที่ดีกว่า ซึ่งสอดคล้องกับคำสอนในอปัณณกสูตร ซึ่งกล่าวว่า ผู้ที่เป็นสัมมาทิฏฐิ เชื่อบุญบาป นรกสวรรค์ จะทำดี ละชั่ว เมื่อมีชีวิตอยู่ ผู้รู้ก็สรรเสริญ ตายไป หากสิ่งเหล่านี้มีจริง เขาก็จะเป็นผู้มีชัย ในโลกทั้งสอง คือ ทั้งโลกนี้และโลกหน้า ส่วนมิจฉาทิฏฐิ ตอนมีชีวิตอยู่ ก็ทำกรรมชั่วมาก ถูกผู้รู้ติเตียน ตายไป ก็ไปอบาย ผู้ดำเนินชีวิตตามหลักสัมมาทิฏฐิจึงดีกว่า จากนั้นฟินนิแกนได้เสนอแนวคิดโจมตีคำสอนของพระพุทธเจ้าในอปัณณสูตรหลายประการ อาทิ ขัดแย้งกับกาลามสูตร หลักอนัตตาไม่สอดคล้องกับการกลับชาติมาเกิด เป็นต้น ซึ่งผู้เขียนบทความนี้ ได้โต้แย้งเชิงปรัชญาหักล้างแนวคิดของฟินนิแกน อย่างเป็นเหตุเป็นผล น่าสนใจน่าติดตาม
        2. บทความวิจัยเรื่อง “การพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการอนุรักษ์และศึกษาเอกสารตัวเขียน (R1, D1)” ของ พระมหาธัญสัณห์ กิตฺติสาโร และคณะ เอกสารตัวเขียน คือ การบันทึกข้อความด้วยการวาด หรือ เขียนด้วยลายมือ ลงเป็นจารึก(เช่น ศิลาจารึก) เอกสารใบลาน หรือ เอกสารสมุดไทย ข้อมูลเหล่านี้ มีเป็นจำนวนมากมายมหาศาล เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาของบรรพบุรุษไทย และจำนวนไม่น้อยเริ่มเสื่อมสลายไปตามกาลเวลา ซึ่งน่าเสียดายอย่างยิ่ง ผู้เขียนบทความจึงได้ศึกษาวิจัยว่า ปัจจุบันมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับการอนุรักษ์และศึกษาเอกสารตัวเขียนอย่างไรบ้าง มีจุดด้อย-จุดแข็ง อย่างไร และมีแนวทางการพัฒนาให้ดีขึ้นได้อย่างไร เป็นประโยชน์ต่อการอนุรักษ์ จัดเก็บ ค้นคว้า และวิจัยเอกสารตัวเขียน อย่างมาก
        3. บทความวิจัยเรื่อง “ท่าทีของพระพุทธเจ้าต่อปัญหาทางอภิปรัชญาในพุทธปรัชญาเถรวาท” ของ นางสาวเนาวรัตน์ พันธ์วิไล และคณะ พบว่า ปัญหาทางอภิปรัชญาอาจแบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม คือ 1. กลุ่มที่พระพุทธเจ้าไม่ทรงพยากรณ์ ซึ่งมักเป็นเรื่องเกี่ยวกับ ทิฏฐิสุดโต่ง 2. กลุ่มที่พระพุทธเจ้าทรงพยากรณ์ ส่วนใหญ่เป็นเรื่องที่สะท้อนถึงแนวคิดเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับโลกภายนอก เช่น เรื่องขันธ์ 5 เป็นอนัตตา กฎแห่งกรรม เป็นต้น เพราะเกื้อกูลต่อความเข้าใจความจริงของโลกและชีวิต อันเป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติธรรมสู่ความหลุดพ้น
        4. บทความวิจัยเรื่อง “สังคมและการเมืองในอุดมคติทางพระพุทธศาสนา” ของ รองศาสตราจารย์ ดร.ประยงค์ จันทร์แดง ได้ศึกษาบริบททางสังคมและการเมืองที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อหารูปแบบสังคมและการเมืองในอุดมคติ เป็นทางออกของสภาวะตีบตันทางการเมืองของสังคมไทยในปัจจุบัน
        5. บทความวิจัยเรื่อง “ทรรศนะเรื่ององค์ฌานในคัมภีร์อภิธรรมโกศภาษยะของวสุพันธุ” ของ นางสาวศุภร บุญญลาภา และคณะ ได้ศึกษาถึงสาเหตุที่วสุพันธุ แจกแจงจำนวนองค์ฌานไว้ในที่ต่างแห่งไม่เท่ากัน ในคัมภีร์อภิธรรมโกศภาษยะ เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจการศึกษาพระพุทธศาสนาในมุมมองที่กว้างขวาง นอกเหนือไปจากเฉพาะพระพุทธศาสนาเถรวาท
        6. บทความวิจัยเรื่อง “พุทธนวัตกรรมการใช้สื่อสร้างสรรค์เพื่อเสริมสร้างพลังจิตอาสาของเยาวชนจังหวัดพระนครศรีอยุธยา” ของ นางสาวหนึ่งธิดา สาริศรี และคณะ ได้ศึกษาการบูรณาการหลักไตรสิกขา สังคหวัตถุ 4 และโยนิโสมนสิการ ในการปลูกฝังและส่งเสริมคุณลักษณะของจิตอาสา
       7. บทความวิชาการเรื่อง “ข้อโต้แย้งต่อคำอธิบายของวิลเลียม เดวิด รอสส์ เกี่ยวกับการใช้อัชฌัตติกญาณในการตัดสินใจทางจริยธรรม” ของ พระมหาพลวัฒน์ เอกอรุณรุ่งฤทธิ์ และ รองศาสตราจารย์ ดร.วิไลพร สุจริตธรรมกุล ได้วิเคราะห์คำอธิบายของวิลเลียม เดวิด รอสส์ เกี่ยวกับการใช้อัชฌัตติกญาณ ซึ่งหมายถึง การหยั่งรู้ที่เกิดขึ้นภายในตนเองได้ทันทีโดยไม่ต้องมีการให้เหตุผล การพิสูจน์ หรือ การอนุมานใดๆ เป็นการรู้ภายในที่ลึกไปกว่าประสาทสัมผัสทั้ง 5 และพบว่า การอ้างเหตุผลของรอสส์ มีความบกพร่อง ขัดแย้งในตัวเอง ผู้ที่สนใจการวิเคราะห์ในระดับลึก พึงติดตาม ค่อย ๆ อ่าน ค่อย ๆ ไตร่ตรองตามไปด้วย จะได้แง่คิด มุมมองใหม่ ๆ หลายประการทีเดียว

        วารสารธรรมธาราฉบับนี้ เดินทางมาถึงฉบับที่ 21 แล้ว ด้วยความรวมใจ การสนับสนุนช่วยเหลือ จากคณาจารย์ผู้ทรงคุณวุฒิ ทีมงานที่เข้มแข็งอุทิศตน ผู้เขียนบทความที่มีคุณภาพ และท่านผู้อ่านทั้งหลาย ทำให้วารสารธรรมธาราผ่านการประเมินคุณภาพจากศูนย์ดัชนีอ้างอิงวารสารไทย, TCI เป็นวารสารวิชาการฐาน 1 ในรอบปี พ.ศ. 2568-2572 และที่น่ายินดีอีกประการหนึ่ง คือ วารสารพุทธพัฒนศาสตร์ศึกษา(Online) ซึ่งเป็นวารสารน้องใหม่ ที่ได้เกื้อกูลกันอย่างใกล้ชิด ก็ได้ผ่านการประเมินคุณภาพวารสารจาก TCI เป็นวารสารวิชาการฐาน 2 ในรอบปี พ.ศ. 2568-2572
        ทีมงานทุกรูปทุกคน มุ่งมั่นตั้งใจจะพัฒนายกระดับคุณภาพวารสารให้ดียิ่งขึ้นต่อไป หวังว่าจะได้รับคำแนะนำและความช่วยเหลือส่งเสริมจากทุกท่านอย่างดีเช่นเคย


        พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ
             (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)
              11 กรกฎาคม 2568
                   (วันเข้าพรรษา)