จารึกภาษาอินโด-อารยันยุคกลาง: ภาพรวมและการศึกษาวิจัยที่ผ่านมา

บทคัดย่อ

ความรู้เกี่ยวกับภาษาอินโด-อารยันยุคกลางนับเป็นสิ่งหนึ่งซึ่งมีความสำคัญต่อการศึกษาวิจัยภาษาบาลี ภาษาที่จัดอยู่ในกลุ่มนี้ ได้แก่ อรรธมาคธี มหาราษฏรี เศารเสนี มาคธี คานธารี ไปศาจี บทความนี้มุ่งนำเสนอภาพรวมของจารึกภาษาอินโด-อารยันยุคกลาง โดยแปลถอดใจความจากเนื้อหาตอนหนึ่งในหนังสือภาษาเยอรมันชื่อว่า Das ältere Mittelindisch im Überblick (ภาพรวมของภาษาอินเดียโบราณยุคกลาง) ข้อความจารึกเหล่านี้ถูกพบในอินเดียและดินแดนข้างเคียง ปรากฏอยู่บนหิน โลหะ เปลือกไม้ แผ่นไม้ และดินเผา จารึกดังกล่าวแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ คือ 1. จารึกพระเจ้าอโศก 2. จารึกรุ่นถัดมา 3. เหรียญและตราประทับ

จารึกพระเจ้าอโศก ทำขึ้นในช่วง 268-232 ปีก่อนคริสตกาล แบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ จารึกภาษาทางการ   จารึกภาษาถิ่นตะวันตก และจารึกภาษาถิ่นตะวันตกเฉียงเหนือ (คานธารี) จารึกรุ่นถัดมา ทำขึ้นในช่วงศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 4 แบ่งเป็น 6 กลุ่ม คือ จารึกทางตะวันตก จารึกทางตอนกลาง จารึกทางตอนใต้ จารึกทางตะวันออก จารึกทางตะวันตกเฉียงเหนือ และจารึกปรากฤตสิงหล ส่วนเหรียญและตราประทับ มีรวบรวมจัดแสดงไว้ในพิพิธภัณฑ์บางแห่ง เช่น พิพิธภัณฑ์บริติช สำหรับอักษรบนตราประทับทางพุทธศาสนา เริ่มมีปรากฏตั้งแต่ศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาล

เนื้อหาในบทความมีกล่าวถึงจำนวนจารึกที่พบ และให้ข้อสังเกตทางลักษณะภาษาในจารึก รวมทั้งแสดงรายการเอกสารอ้างอิงที่เกี่ยวข้องซึ่งเรียบเรียงเป็นภาษาต่าง ๆ ได้แก่ อังกฤษ เยอรมัน ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น เพื่อเป็นแนวทางสำหรับการค้นคว้าเชิงลึกยิ่งขึ้นไป