การสืบทอดพระไตรปิฎกใบลานอักษรธรรม คัมภีร์พระวินัยปิฎก ปาราชิกกัณฑ์
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและนำเสนอข้อมูลร่องรอยการสืบทอดพระพุทธศาสนาและคัมภีร์พระไตรปิฎกใบลานอักษรธรรมในอาณาจักรล้านนาและล้านช้าง โดยการศึกษาภาพรวมของพระไตรปิฎกใบลานอักษรธรรม คัมภีร์พระวินัยปิฎก ปาราชิกกัณฑ์ ที่สำรวจและถ่ายภาพโดยโครงการพระไตรปิฎกฉบับวิชาการ จำนวน 79 มัด แล้วคัดเลือกคัมภีร์ใบลานที่มีเนื้อหาค่อนข้างสมบูรณ์ จำนวน 29 มัด เพื่อศึกษาเปรียบเทียบเนื้อความในข้อความขึ้นต้นของเนื้อหาแต่ละบท ข้อความขึ้นต้นและข้อความลงท้ายคัมภีร์ใบลานแต่ละมัด ตลอดจนข้อมูลรายละเอียดที่เกี่ยวข้อง เช่น ข้อมูลจากบันทึกท้ายคัมภีร์ใบลาน จำนวนผูก เพื่อจัดสายการสืบทอดคัมภีร์ใบลานทั้ง 29 มัด
จากการศึกษาเปรียบเทียบพบว่าชุดคัมภีร์ใบลานมีเนื้อหาในข้อความขึ้นต้นของเนื้อหาแต่ละบท โดยเฉพาะอย่างยิ่งในข้อความขึ้นต้นและข้อความลงท้ายคัมภีร์ใบลานที่มีรูปแบบที่แตกต่างกันค่อนข้างชัดเจน และสามารถจัดแบ่งออกเป็นกลุ่มเมืองจำปาสัก กลุ่มเมืองเชียงใหม่ (สายเมืองเชียงใหม่ A) และกลุ่มหัวเมืองฝ่ายเหนือ (สายเมืองแพร่ สายเมืองลำพูน และสายเมืองเชียงใหม่ B) ทำให้เห็นร่องรอยการสืบทอดพระพุทธศาสนาและคัมภีร์พระไตรปิฎกใบลานอักษรธรรมในอาณาจักรล้านนาและล้านช้างได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ สำนักการศึกษา วัดพระธรรมกาย
References
• ภาษาบาลี
---1. คัมภีร์
มหามกุฏราชวิทยาลัย. วินยปิฏเก มหาวิภงฺคสฺส ปฐโม ภาโค. สฺยามรฏฺรสฺส เตปิฎก. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2552.
Buddha Sasana Council. Vinayapitake Pārājikapāḷi. Chaṭṭhasaṅgīti Piṭakaṃ vol. 1. Yangon, 1954.
Buddhist Cultural Center: Under The Patronage of The Government of Ceylon. Vinayapitaka Parajika Pali Vol. 1. Buddha Jayanti Tripitaka Series, 2549.
• ภาษาไทย
---1. หนังสือ
ประชุมพงศาวดารภาคที่ 11 พงษาวดารเมืองหลวงพระบาง. เรียบเรียงโดย พระเจ้าบรมวงษ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ. พิมพ์แจกในงานศพอำมาตย์เอก พระยาอุตรกิจพิจารณ์ (สุด สาระสุทธิ์) ปีมะแม พ.ศ. 2462. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2462.
พงศาวดารเมืองล้านช้างและลำดับสกุล ชาลีจันทร์ ราชตระกูลล้านช้าง เวียงจันทน์. รวบรวมโดย พระยาประมวญวิชาพูล. พิมพ์เป็นบรรณาการ ในงานพระราชทานเพลิงศพ พันเอกหลวงชาญสงคราม (กฤษณ์ ชาลีจันทร์) วันที่ 3 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2500 ณ เมรุวัดโสมนัสวิหาร. พระนคร: โรงพิมพ์มงคลการพิมพ์, 2500.
ชินกาลมาลีปกรณ์. แปลโดย แสง มนวิทูร, พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นางทองคำ สุวรรนิชกุล ณ สุสานพระบาท อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง วันที่ 17 มกราคม พุทธศักราช 2515. ม.ป.ท.: กรมศิลปากร, 2515.
สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. เรื่องของพ่อ และ รวมบทความทางวิชาการ ล้านช้าง : ล้านนา. จัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ นายประสม ศรีสำอาง ต.ช., ต.ม. ณ เมรุวัดพระศรีมหาธาตุวรวิหาร เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร 27 ตุลาคม 2546. กรุงเทพมหานคร: ม.ป.พ., 2546.
สรัสวดี อ๋องสกุล. กษัตริย์ล้านนาเชียงใหม่. เชียงใหม่: ศูนย์ล้านนาศึกษา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัย เชียงใหม่, 2557.
---2. บทความ
สุชาดา ศรีเศรษฐวรกุล. “การสืบทอดพระไตรปิฎกใบลานอักษรขอมในประเทศไทยและกัมพูชา.” วารสารธรรมธารา, ปีที่ 5, ฉบับที่ 1 (ฉบับรวมที่ 8), (มกราคม - มิถุนายน 2562): 73-113.