มหาไวปุลย พุทธาวตังสกสูตร สุวรรณสิงห์ปริเฉท: บทแปลพากย์ไทยเชิงปรัชญา และกรอบใหม่ ในการเข้าใจอวตังสกะ (2)
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความในภาคที่สองมีวัตถุประสงค์ คือ (1) อธิบายทฤษฎีแบบหฺวาเหยียนใน มหาไวปุลย พุทธาวตังสกสูตร สุวรรณสิงห์ปริเฉท โดยยกข้อความจากคัมภีร์พากย์จีนที่เกี่ยวข้องมาแปลเพื่อให้เข้าใจอย่างสมบูรณ์ (2) สาธิตแผนผังของวิวัฒนาการว่าด้วย “ปฏิจจสมุปบาท” ที่ถูกทำให้กลายเป็นทฤษฎีโดยท่านฝ่าจ้าง (法藏 ค.ศ. 643-712) สังฆราชองค์ที่ 3 แห่งสำนักอวตังสกะ ได้แก่: (ก) “ปฏิจจสมุปบาท” (緣起) (ข) “กรรมปฏิจจสมุปบาท” (業感緣起) (ค) อาลยปฏิจจสมุปบาท” (阿賴耶緣起) (ง) “ภูตตถตา/พุทธตถตา/ตถตา/ตถาคตครรภ์-ปฏิจจสมุปบาท” (真如/如來藏緣起) และ (จ) “ธรรมธาตุปฏิจจสมุปบาท” (法界緣起) พัฒนาการของ “ปฏิจจสมุปบาท” ยังสัมพันธ์กับ “ปัญจวาทะ” (五教) ที่ถูกจัดระบบอย่างมีลำดับขั้นโดยท่านฝ่าจ้างเช่นกัน ได้แก่: (ก) “อวิชชาธรรมสาวกวาทะ” (愚法聲聞教) (ข) “มหายานปฐมวาทะ” (大乘始教) (ค) “มหายานอันติมะวาทะ” (大乘終教) (ง) “มหายานโพธิวาทะ” (大乘頓教) และ (จ) “เอกยานสัมบูรณวาทะ” (一乘圓教) ในฐานะจุดสูงสุดของพระพุทธศาสนา อันมีสำนักอวตังสกะเป็นตัวแทน
“ธรรมธาตุปฏิจจสมุปบาท” ทำให้ “สิงห์รูป” เป็นทั้ง “ศูนยตา” (空) และ “มายา” (幻) ในกาละ และเทศะเดียวกัน เพราะหาก “สิงห์ลักษณะ” อันตรธานไป (不有) “สุวรรณธาตุ” ยังคง “นิตยสถิต” (常住) เรียกว่า “รูปศูนยตา” (色空) แต่กระนั้น “ศูนยตา” กลับไม่มี “สวลักษณะ” (自相) เพราะต้อง “ปรตันตระ” (依他) ต่อ “รูป” จึงไม่มี “สวภาวะ-ศูนยตา” (體性空) อย่างที่ชาวหินยานกล่าวอ้าง เรียกในภาษาแบบอวตังสกะว่า “ศูนยตา” ไม่เป็น “อันตรายะ” (不礙) ต่อ “มายาภาวะ” (幻有) และจาก “รูปศูนยตา” ได้เปิดทางไปสู่ “ไตรสวภาวะ” (三性) ที่ชาวอวตังสกะสังเคราะห์จากสำนักโยคาจาระ ได้แก่: (ก) “ปริกัลปิตะ สวภาวะ” (遍計所執性) (ข) “ปรตันตระ สวภาวะ” (依他起性) (ค) “ปรินิษปันนะ สวภาวะ” (圓成實性) และยกระดับขึ้นสู่ “ไตรสวภาวะ เอกธาตุ” (三性一際)
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ สำนักการศึกษา วัดพระธรรมกาย
References
• ภาษาไทย
---1. หนังสือ
ฟื้น ดอกบัว. แนวความคิดเกี่ยวกับสังสารวัฏ : การเวียนว่ายตายเกิดในพระพุทธ-ศาสนา. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร: ศยาม, 2557.
ศานติเทวะ. วิถีชีวิตของพระโพธิสัตว์ (โพธิจรฺยาวตาร). แปลและเขียนบทนำโดย โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์. นนทบุรี: สำนักพิมพ์มูลนิธิพันดารา, 2550.
---2. พจนานุกรม
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพ-มหานคร: ราชบัณฑิตยสถาน, 2556.
เปลื้อง ณ นคร. พจนานุกรม ไทย-ไทย อาจารย์เปลื้อง ณ นคร. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2544.
---3. บทความ
ชิซุกะ ซาซากิ. “พระพุทธศาสนามหายาน: เหตุใดคำสอนของพระพุทธเจ้าจึงมีความหลากหลาย (2).” แปลโดย พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย. วารสารธรรมธารา, ปีที่ 6, ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมที่ 11) (กรกฎาคม - ธันวาคม 2563): 175-211.
มิโตะโมะ เคนโย. “กำเนิดนิกายสรวาสติวาท (2).” แปลและเรียบเรียงโดย เมธี พิทักษ์ธีระธรรม. วารสารธรรมธารา, ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมที่ 5), (กรกฎาคม - ธันวาคม 2560): 47-76.
เมธี พิทักษ์ธีระธรรม. “Samayabhedoparacanacakra: คำแปลพร้อมเชิงอรรถวิเคราะห์ (2).” วารสารธรรมธารา, ปีที่ 2, ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมที่ 3), (กรกฎาคม-ธันวาคม 2559): 57-104.
---4. วิทยานิพนธ์
ละอองดาว นนทะสร. “การศึกษาวิเคราะห์คัมภีร์ รัตนโคตรวิภาค มหายาโนตตรตันตรศาสตร์.” วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2561.
---5. รายงานวิจัย
วัชระ งามจิตรเจริญ. “นิพพานในพระไตรปิฎกและอรรถกถา.” รายงานผลงานวิจัย, โครงการวิจัยเสริมหลักสูตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2547.
• ภาษาต่างประเทศ
ภาษาจีน
---1. ข้อมูลจากเว็บไซต์
Fojiao dianzi fodian jijinhui 佛教電子佛典基金會 (Comprehensive Buddhist Electronic Text Archive Foundation). CBETA Online (ฐานข้อมูลคัมภีร์พุทธจีน). Accessed on September 18, 2022. https://cbetaonline.dila.edu.tw/zh/. (permanent link)
ภาษาอังกฤษ
---1. หนังสือ
Gregory, Peter N.. Tsung-mi and the Sinification of Buddhism. New Jersey: Princeton University Press, 1991.
Takakusu, Junjiro. The Essentials of Buddhist Philosophy. Edited by W. T. Chan and Charles A. Moore. Honolulu, University of Hawaii, 1949.
---2. บทความ
Swanson, Paul L.. “‘Zen is Not Buddhism’: Recent Japanese Critiques of Buddha-Nature,” Numen, 40, no. 2, (May 1993): 115-149.
Takasaki, Jikidō. “The Tathāgatagarbha Theory Reconsidered: Reflections on Some Recent Issues in Japanese Buddhist Studies.” Japanese Journal of Religious Studies, 27, no. 1/2, (Spring 2000): 73-83.