แนวทางการปรับตัวของรายการโทรทัศน์สำหรับเด็กอายุ 4-6 ปีในยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

รายการโทรทัศน์สำหรับเด็กอายุ 4-6 ปี หรือเด็กก่อนวัยเรียน นับเป็นรายการที่มีผู้ผลิตน้อยรายในประเทศไทย เนื่องจากต้องใช้ความละเอียดอ่อนและพิถีพิถันในทุกขั้นตอนการผลิต อีกทั้งยังประสบปัญหาด้านขาดการสนับสนุนอย่างจริงจัง ทั้งด้านช่องทางและเงินทุนจากภาครัฐและภาคเอกชน ทำให้การต่อสู้เพื่ออยู่รอดของรายการโทรทัศน์สำหรับเด็กเล็กในไทยดำเนินไปอย่างโดดเดียวและยากลำบาก ปัจจุบันเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทต่อการเปิดรับสื่อของกลุ่มผู้ปกครองและเด็กเล็ก การใช้สื่อประเภทจอ อาทิ แท็ปเล็ต สมาร์ทโฟน เข้ามาแทนที่สื่อโทรทัศน์ ในประเทศไทยช่องโทรทัศน์สำหรับเด็กไม่สามารถยืนหยัดออกอากาศ และผู้ผลิตรายการสำหรับเด็กก็ขาดการสนับสนุนเพื่อให้ทำงานได้อย่างยั่งยืน ส่งผลให้บทบาทหน้าที่ของสื่อมวลชนไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของคนทุกกลุ่มในสังคมได้ ในขณะที่รายการโทรทัศน์สำหรับเด็กก่อนวัยเรียนในต่างประเทศ อาทิ สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร สามารถคงอยู่ได้อย่างยาวนาน ดำเนินการผลิตทั้งรูปแบบและเนื้อหาเหมาะสมกับพัฒนาการเด็ก และส่งเสริมทักษะสำหรับเด็กหลายด้าน ดังเห็นได้จากต้นกำเนิดรายการเซซามี สตรีทที่มุ่งเตรียมความพร้อมให้แก่เด็กก่อนวัยเรียน ส่งเสริมทักษะวิชาการและสังคม เกิดการทำงานอย่างเป็นระบบและยั่งยืนจนเป็นองค์กรไม่แสวงผลกำไร ที่ดำเนินงานภายใต้องค์ความรู้ด้านการส่งเสริมพัฒนาการเด็กก่อนวัยเรียน หรือรายการเป้ปป้า พิค มีรูปแบบและเนื้อหาสามารถดึงดูดความสนใจจากเด็กได้อย่างดี นำเสนอมุมมองเชิงบวก ความสุขตามธรรมชาติของเด็กก่อนวัยเรียน ทั้งสองรายการเผยแพร่หลักทางสถานีโทรทัศน์ และเพื่อตอบสนองรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนยุคปัจจุบันที่มีอินเทอร์เน็ตใช้กันอย่างแพร่หลาย จึงปรับตัวด้านการใช้แพลตฟอร์มออนไลน์เพื่อเสริมการเข้าถึงและการมีส่วนร่วมของเด็กก่อนวัยเรียนที่เป็นผู้ชมกลุ่มเป้าหมาย ผ่านช่องทางเว็บไซต์เพื่อเน้นการทำกิจกรรม ช่องยูทูปเพื่อเผยแพร่คลิป และสื่อ

สังคมออนไลน์ ซึ่งทั้งหมดเป็นสื่อที่เพิ่มการมีปฏิสัมพันธ์กันระหว่างรายการและผู้ชมกลุ่มเป้าหมาย และเป็นทางเลือกอันตอบโจทย์การใช้ชีวิตของครอบครัวปัจจุบัน โดยมีผู้ปกครองเป็นผู้คัดเลือกเนื้อหา กำหนดช่องทางรับสาร ช่วงเวลาและระยะเวลาการเปิดรับสื่อให้แก่ลูกหลาน ซึ่งเป็นการปรับเปลี่ยนรูปแบบการนำเสนอที่ไม่จำกัดเฉพาะสื่อทางโทรทัศน์ แต่เป็นการปรับตัวให้เข้ากับรูปแบบการดำเนินชีวิตและเทคโนโลยีของเด็กยุคปัจจุบันที่ประเทศไทยอาจนำมาใช้เป็นแนวทางต่อไปได้