ภาพตัวแทนครอบครัวไทยเชื้อสายจีนผ่านละครโทรทัศน์

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง “ภาพตัวแทนครอบครัวไทยเชื้อสายจีนผ่านละครโทรทัศน์” เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) ด้วยวิธีการวิเคราะห์ตัวบท (textual analysis) จากละครโทรทัศน์เรื่อง ด้ายแดง (2562) กรงกรรม (2562) เสน่ห์นางงิ้ว (2561) และเลือดข้นคนจาง (2561) รวมไปถึงการวิเคราะห์ผู้รับสาร (audience analysis) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการประกอบสร้างภาพตัวแทนของความเป็นครอบครัวไทยเชื้อสายจีนในละครโทรทัศน์ และการถอดรหัสภาพตัวแทนครอบครัวไทยเชื้อสายจีนที่ปรากฏในละครโทรทัศน์ของสมาชิกครอบครัวไทยเชื้อสายจีนด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interview) ภายใต้สถานการณ์บริบทของครอบครัวไทยเชื้อสายจีนในสังคมไทยปัจจุบัน

ผลการวิจัยพบว่า ละครโทรทัศน์ที่เป็นตัวบทเปรียบเทียบกับการรับรู้ตามบรรทัดฐานหลักของสังคมจะประกอบด้วย (1) ครอบครัวเป็นพื้นที่ในการพยายามรักษาค่านิยมขนบธรรมเนียมเดิม ได้แก่ ความกตัญญูคือคุณธรรมที่ต้องยึดถือ และความขยันทำมาหากินคุณธรรมสร้างค่าให้ตนเอง (2) ครอบครัวเป็นพื้นที่ในการต่อรองขนบธรรมเนียมที่ไม่สอดคล้องกับปัจจุบัน ได้แก่ การยกย่องบุรุษเพศกับความเท่าเทียมทางเพศ จากครอบครัวขยายสู่ครอบครัวเดี่ยว และระบบกงสีที่ไม่เข้มแข็งเหมือนเดิม และ (3) กลวิธีในการสร้างความชอบธรรมผ่านภาษาของละครโทรทัศน์ ส่วนการถอดรหัสของสมาชิกครอบครัวที่เป็นผู้รับสารเปรียบเทียบระหว่างโลกความเป็นจริงของตนเองกับภาพตัวแทนที่ถูกนำเสนอในตัวบทจะประกอบด้วย (1) ความท้าทายของขนบธรรมเนียมประเพณีและบรรทัดฐานเดิมที่มีต่อผู้ชมละครโทรทัศน์ ได้แก่ รุ่นใหม่กับจิตสำนึกที่เปลี่ยนไปในภาพตัวแทนครอบครัวไทยเชื้อสายจีน และสตรีเพศกับต่อรองอำนาจในภาพตัวแทนครอบครัวไทยเชื้อสายจีน และ (2) บทบาทหน้าที่ของละครโทรทัศน์กับการทบทวนตนเองของผู้รับสาร ได้แก่ ระดับปัจเจกบุคคล ระดับความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกครอบครัว และระดับโครงสร้างมิติต่าง ๆ ของครอบครัว