กรอบแนวคิดการรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์
คำสำคัญ:
การรู้เท่าทัน , ปัญญาประดิษฐ์ , เทคโนโลยีดิจิทัลบทคัดย่อ
เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงระบบการศึกษาในยุคดิจิทัล ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาทักษะที่ตอบสนองต่อความต้องการของสังคมยุคใหม่ การส่งเสริม การรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence Literacy) จึงมีความสำคัญเพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจและใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ อย่างมีประสิทธิภาพ จริยธรรม และเหมาะสม บทความนี้นำเสนอกรอบแนวคิดสำหรับ การรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์ ซึ่งประกอบด้วย 5 มิติหลัก ได้แก่ 1) การเข้าใจและเรียนรู้เกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์ 2) การใช้งานและประยุกต์ใช้ปัญญาประดิษฐ์ 3) การประเมินปัญญาประดิษฐ์ 4) การสร้างสรรค์ด้วยปัญญาประดิษฐ์ และ 5) จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์ กรอบแนวคิดนี้ออกแบบมาเพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาเนื้อหาและกิจกรรมการเรียนรู้ที่ช่วยสนับสนุนให้ผู้เรียนมีความพร้อมต่อการใช้ปัญญาประดิษฐ์ อย่างมีวิจารณญาณ ทั้งนี้ การประยุกต์ใช้กรอบแนวคิดดังกล่าวยังช่วยเสริมสร้างทักษะสำคัญในศตวรรษที่ 21 เช่น การคิดเชิงวิพากษ์และการแก้ปัญหา ตลอดจนยกระดับคุณภาพการศึกษาและเตรียมผู้เรียนให้พร้อมสำหรับการทำงานในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มีบทบาทสำคัญในสังคมโลกอย่างต่อเนื่อง
เอกสารอ้างอิง
Copeland, B. J. (2020). Artificial intelligence. In Encyclopaedia Britannica. https://www.britannica.com/technology/artificial-intelligence
Georgieva, M., Kassorla, J., & Papini, A. (2024). AI literacy in teaching and learning: A durable framework for higher education. EDUCAUSE. https://www.educause.edu/content/2024/ai-literacy-in-teaching-and-learning/defining-ai-literacy-for-higher-education
Hazari, S. (2024). Artificial intelligence literacy for higher education. Journal of Educational Research and Practice, 14(1), https://scholarworks.waldenu.edu/jerap/vol14/iss1/7/
Hibbert, M., Altman, E., Shippen, T., & Wright, M. (2024). A framework for AI literacy. EDUCAUSE Review. https://er.educause.edu/articles/2024/6/a-framework-for-ai-literacy
Lee, K., Mills, K., Ruiz, P., Coenraad, M., Fusco, J., Roschelle, J., & Weisgrau, J. (2024). AI literacy: A framework to understand, evaluate, and use emerging technology. Digital Promise. https://digitalpromise.org/2024/06/18/ai-literacy-a-framework-to-understand-evaluate-and-use-emerging-technology/
Long, D., & Magerko, B. (2020). What is AI literacy? Competencies and design considerations. In Proceedings of the 2020 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1-14). ACM. https://doi.org/10.1145/3313831.3376727
McCarthy, J., Minsky, M., Rochester, N., & Shannon, C. E. (1955). A proposal for the Dartmouth summer research project on artificial intelligence. http://raysolomonoff.com/dartmouth/boxa/dart564props.pdf
Russell, S., & Norvig, P. (2021). Artificial intelligence: A modern approach (4th ed.). Pearson.
UNESCO. (2019). Digital literacy in education. https://iite.unesco.org/publications/3214688/
Zhou, X., & Schofield, L. (2024). Developing a conceptual framework for Artificial Intelligence (AI) literacy in higher education. Journal of Learning Development in Higher Education, 26. https://journal.aldinhe.ac.uk/index.php/jldhe/article/view/865
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. ทรรศนะและข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏอยู่ในวารสาร ECT Education and Communication Technology Journal เป็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ สำนักเทคโนโลยีการศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช และกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วย
2. กองบรรณาธิการของสงวนลิขสิทธิ์ในการบรรณาธิการข้อเขียนทุกชิ้น เพื่อความเหมาะสมในการจัดพิมพ์เผยแพร่
