รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ร่วมกับการศึกษาชั้นเรียน (LS) เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) พัฒนารูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพร่วมกับการศึกษาชั้นเรียนเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุกที่ส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน และ (2) ประเมินประสิทธิผลของรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพร่วมกับการศึกษาชั้นเรียนเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุก 2 ด้าน คือ 1) ศึกษาความสามารถของครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ การปฏิบัติการจัดการเรียนรู้ และความเห็นที่มีต่อการใช้รูปแบบ และ 2) ศึกษาความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ และความคิดเห็นต่อการจัดการเรียนรู้ของผู้เรียน กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ครูจากกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 9 คน และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จำนวน 65 คน
เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ (1) แบบประเมินความสามารถด้านกระบวนการออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (2) แบบประเมินความสามารถการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (3) แบบสัมภาษณ์กลุ่มของผู้สอน (4) แบบสัมภาษณ์กลุ่มของผู้เรียน และ (5) แบบสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า (1) รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพร่วมกับการศึกษาชั้นเรียนเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุกที่ส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน 5 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) กระบวนการจัดการเรียนรู้ 3 ขั้นตอน คือ กำหนดเป้าหมาย ศึกษาชั้นเรียน และประเมิน 4) การวัดและประเมินผล และ 5) เงื่อนไขและปัจจัยความสำเร็จ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาให้ความสำคัญและสนับสนุน ผู้เข้าร่วมการใช้รูปแบบมีความเข้าใจในหลักการ ครูมีความมุ่งมั่นตั้งใจรับผิดชอบในการดำเนินงานและเป้าหมาย ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบ พบว่าอยู่ในระดับมาก (M=4.02 ,SD= 0.47) และ (2) ประสิทธิผลของรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพร่วมกับการศึกษาชั้นเรียนเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุกที่ส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน พบว่า ครูสามารถออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุกได้อย่างมีประสิทธิภาพ การปฏิบัติการจัดการเรียนรู้เชิงรุกภาพรวมอยู่ในระดับดี (M = 2.30) และมีความคิดเห็นเชิงบวกต่อการใช้รูปแบบ ในส่วนของนักเรียนพบว่ามีความสามารถการคิดวิเคราะห์หลังได้รับการจัดการเรียนรู้สูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 และมีความคิดเห็นในเชิงบวกต่อการจัดการเรียนรู้เชิงรุก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). รายงานการประชุม Ed Talk Expo: จุดประกายครูไทยสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ สำนักนายกรัฐมนตรี.
คณาจารย์คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2565). การเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้: แนวทางและการประยุกต์ใช้. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล.
จุฑามาศ โหย่งไทย. (2561). การพัฒนาทักษะการคิดเชิงวิพากษ์กับศตวรรษที่ 21. วารสารการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร, 9(2), 344–356.
ชนสิทธิ์ สิทธิ์สูงเนิน, และคณะ. (2561). การพัฒนารูปแบบการยกระดับคุณภาพการเรียนการสอนตามแนวคิด GPAS 5 Steps เพื่อเสริมสร้างทักษะการเรียนรู้ในยุคไทยแลนด์ 4.0. ทุนวิจัยจากสถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชาริณี ตรีวรัญญ. (2558). การพัฒนาบทเรียนร่วมกัน (Lesson Study: LS). ใน 9 วิถีสร้างครูสู่ศิษย์: เอกสารประมวลแนวคิดและแนวทางพัฒนาวิชาชีพครูสำหรับคณะทำงานโครงการพัฒนาระบบกลไกและแนวทางการหนุนเสริมชุมชนในการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อพัฒนาผู้เรียน (หน้า 15–29).
ชูชาติ พ่วงสมจิตร์. (2560). ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพและแนวทางการนำมาใช้ในสถานศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 10(1), 34.
นภาพร วรเนตรสุดาทิพย์. (2554). การศึกษาชั้นเรียน (Lesson study) แนวคิดใหม่ในการพัฒนาวิชาชีพครู. เข้าถึงเมื่อ 3 มกราคม 2567, จาก https://rtt.kku.ac.th/ejournal/pa_upload_pdf/681715
พิมพันธ์ เตชะคุปต์. (2561). การพัฒนาวิชาชีพครูผ่านชุมชนการเรียนรู้และการศึกษาชั้นเรียน (Lesson Study). กรุงเทพฯ: ศูนย์พัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอน คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มณีรัตน์ เย็นสวัสดิ์. (2564). การพัฒนารูปแบบการนิเทศด้วยชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) เพื่อส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ของครูระดับประถมศึกษา โรงเรียนในสังกัดเทศบาลนครขอนแก่น. วารสารชุมชนแห่งการเรียนรู้วิชาชีพครู, 1(2), 169–193.
มยุรี เจริญศิริ. (2564). การพัฒนารูปแบบโรงเรียนชุมชนแห่งการเรียนรู้เชิงวิชาชีพ เพื่อเสริมสร้างสมรรถนะของครูในการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิด Active Learning ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนระดับประถมศึกษา (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์. (2557). กระบวนการแก้ปัญหาในคณิตศาสตร์ระดับโรงเรียน. ขอนแก่น: เพ็ญพรินติ้ง.
ลักขณา สริวัฒน์. (2549). การคิด. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
วรลักษณ์ ชูกำเนิด, และ เอกรินทร์ สังข์ทอง. (2557). โรงเรียนแห่งชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพครู เพื่อการพัฒนาวิชาชีพครูที่เน้นผู้เรียนเป็นหัวใจสำคัญ. วิทยบริการมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 25(1), 93–102. doi:10.14456/asj-psu.2014.11
วิชัย วงษ์ใหญ่, และ มารุต พัฒผล. (2562). การพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC). กรุงเทพฯ ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและการเรียนรู้.
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2567). หนุนใช้ผล PISA 2022 ให้เป็นประโยชน์ เร่งพัฒนาสมรรถนะครูจัดการเรียนรู้เพื่อสร้างทักษะสำหรับอนาคต. คลังข่าว สสวท. สืบค้นจาก https://www.ipst.ac.th/news/55661/20231226-pisa.html
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning). กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
สุวิไล จันทร์สนอง. (2566). การพัฒนาครูด้วยแนวคิด PLC ในโรงเรียนวิถีพุทธ. วารสารวิชาการทางการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 15(1), 45–59.
สุวิไล จันทร์สนอง. (2566). การพัฒนารูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพแบบผสมผสานร่วมกับการโค้ชเพื่อพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ตามแนวทางสะเต็มศึกษา (STEM Education) และการสร้างนวัตกรรมของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุวิทย์ มูลคำ. (2553). กลยุทธ์การสอนคิดวิเคราะห์ (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). แนวทางการนิเทศเพื่อพัฒนาและส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) พุทธศักราช 2562. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2564). แนวทางการจัดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560–2579. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2565). รายงานการวิเคราะห์แนวโน้มการศึกษาไทยและผลการประเมินระดับนานาชาติ. กรุงเทพฯ: สกศ.
Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of education objectives. New York: David McKay.
Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (1991). Active learning: Creating excitement in the classroom (ASHE-ERIC Higher Education Report No. 1). The George Washington University, School of Education and Human Development. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED336049.pdf
Cambridge Assessment International Education. (2017). Active learning. Retrieved from https://www.cambridgeinternational.org/Images/271174-active-learning.pdf
Borg, W. R., & Gall, M. D. (2003). Educational research: An introduction (7th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Branch, R. M. (2009). Instructional design: The ADDIE approach. New York: Springer.
Cambridge Assessment International Education. (2017). Active learning: Creating exciting and effective learning experiences. Cambridge University Press. Retrieved from https://www.cambridgeinternational.org/Images/271174-active-learning.pdf
Changwong, K., Sukkamart, A., & Sisan, B. (2018). Critical thinking skill development: Analysis of a new learning management model for Thai high schools. Journal of International Studies, 11(2), 37–48.
Dewey, J. (1938). Experience and education. New York: Macmillan.
DuFour, R., DuFour, R., Eaker, R., & Many, T. (2010). Learning by doing: A handbook for professional learning communities at work (2nd ed.). Solution Tree Press.
DuFour, R., & DuFour, R. (2012). The school leader’s guide to professional learning communities at work™. Bloomington, IN: Solution Tree Press.
DuFour, R., & Fullan, M. (2013). Cultures built to last: Systemic PLCs at work™. Bloomington, IN: Solution Tree Press.
ELM Learning. (2022). Constructivist learning theory: How to embrace it in your eLearning design. Retrieved from https://elmlearning.com/constructivist-learning-theory/
Hord, S. M. (1997). Professional learning communities: Communities of inquiry and improvement. Austin: Southwest Education Development Laboratory.
Inprasitha, N. (2009). Lesson study: Innovation for developing teacher and students (Doctoral dissertation). Khon Kaen University. (in Thai)
Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2022). Cooperation and competition: Theory and research. Edina, MN: Interaction Book Company.
Joyce, B., Weil, M., & Calhoun, E. (2015). Models of teaching (9th ed.). Boston: Pearson Education.
Kolb, D. A. (2015). Experiential learning: Experience as the source of learning and development (2nd ed.). Pearson Education.
Lewis, C., & Perry, R. (2003). Lesson study and teachers’ knowledge development: Collaborative critique of a research model and methods. Human Resources Development Working Group: Lesson Study Overview. Retrieved from http://hrd.apec.org/index.php/Lesson_Study_Overview
Martin, M. (2011). Professional learning communities. In Contemporary issues in learning and teaching. London: SAGE Publications Ltd.
McCombs, B. L., & Miller, L. (2007). Learner-centered classroom practices and assessments: Maximizing student motivation, learning, and achievement. Corwin Press.
Schreiber, L. M., & Valle, B. E. (2013). Social constructivist teaching strategies in the small group classroom. Small Group Research, 44(4), 395–411. Retrieved from https://doi.org/10.1177/1046496413488422.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
