การใช้ประโยชน์จากชีวมวลโดยการแปรสภาพเป็นพลังงานทดแทนในกระบวนการการผลิตเห็ด

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างต้นแบบการใช้ประโยชน์จากชีวมวลโดยการแปรสภาพเป็นพลังงานทดแทนในกระบวนการการผลิตเห็ด ซึ่งกลุ่มตัวอย่างได้ทำการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง คือ ประชาชนที่ทำเกษตรและมีปัญหาชีวมวล จำนวน 30 ครัวเรือน ข้อมูลของการวิจัย ได้นำมาเชื่อมโยง พิจารณาถึงความสัมพันธ์กันและการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเปรียบเทียบ เพื่อแสวงหาข้อสรุปผ่านการบรรยายเชิงวิเคราะห์ การวิเคราะห์อัตราส่วนผลตอบแทนต่อต้นทุน (Benefit Cost ratio หรือ B/C ratio) ถูกนำมาใช้เพื่อประเมินผลทางด้านเศรษฐศาสตร์ และดัชนีที่จะนำมาใช้ในการประเมินความคุ้มทุนของโครงการ

ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบที่เหมาะสมในการนำชีวมวลมาใช้ประโยชน์ในกระบวนการผลิตเห็ด ประกอบด้วย  นำมาใช้เป็นตัวกลางในการเพาะเห็ด และการนำชีวมวลมาใช้ในขั้นตอนการต้มและนำไอน้ำจากการต้มมาอบก้อนเชื้อเห็ด โดยการปรับปรุงเตาทำให้สามารถประหยัดพลังงานได้ 37.5 % รวมทั้งได้รับประโยชน์จาก น้ำส้มควันไม้ และถ่าน ทำให้เกษตรกรสามารถนำไปใช้ประโยชน์และลดค่าใช้จ่ายและเพิ่มรายได้ของเกษตรกรได้ ซึ่งการปรับปรุงเตาต้องทำควบคู่ไปกับการปรับปรุงถังที่ใช้ต้มก้อนเห็ด ในส่วนของข้อมูลทางด้านเศรษฐศาสตร์ พบว่า ได้ค่า B/C Ratio เท่ากับ 1.42 แสดงว่ากิจกรรมการใช้ประโยชน์จากชีวมวลโดยการแปรสภาพเป็นพลังงานทดแทนในกระบวนการการผลิตเห็ด เป็นโครงการที่มีผลประโยชน์โดยจะคืนทุนภายใน 1 ปี จึงเป็นโครงการที่จะทำให้เกิดความยั่งยืนในชุมชนได้