แนวทางการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าชุมชนเชิงพุทธของชุมชน ตำบลแม่กัวะ อำเภอสบปราบ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาวิธีการจัดการป่าชุมชน 2) ศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับการจัดการป่าชุมชน 3) ศึกษาการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าชุมชนเชิงพุทธของชุมชนตำบลแม่กัวะ อำเภอสบปราบ จังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยผสมผสาน การวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่าง 270 คน การวิจัยเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 10 รูป/คน เพื่อเสนอการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าชุมชนเชิงพุทธของชุมชนด้วยการวิเคราะห์ทางสถิติและการพรรณนาเชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า

1. วิธีการจัดการป่าชุมชนด้วยการจัดทำแนวป้องกันไฟป่า ลดการตัดไม้ทำลายป่า จัดเสริมป่าในพื้นที่ว่างเปล่า และปลูกจิตสำนึกในแก่ประชาชน
2. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการจัดการป่าชุมชน ได้แก่ บทบาทผู้นำในการจัดกิจกรรมป้องกันภัยป่าชุมชน ชุมชนมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ป่าชุมชน ภาครัฐเข้ามาให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ป่าชุมชนให้สมบูรณ์ รณรงค์ให้ชุมชนใช้ทรัพยากรที่สามารถทดแทนได้
3. การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าชุมชนเชิงพุทธ ได้แก่ การงดเว้นจากการถางเปลือกไม้อันเป็นสาเหตุให้ต้นไม้ตาย การร่วมปลูกป่าในพื้นที่เสื่อมโทรม และร่วมประกอบพิธีบวชป่า สืบชะตาป่าที่แสดงให้เห็นถึงความรักและหวงแหนต่อป่าชุมชน ดังนั้น แนวทางการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าชุมชนเชิงพุทธควรนำหลักปธานมาประยุกต์ใช้เป็นฐานในการปฏิบัติ กล่าวคือ 1) สังวรปธาน คือ ชุมชนควรจัดทำแนวป้องกันไฟป่า ปกป้องพื้นที่ป่าที่อุดมสมบูรณ์ 2) ปหานปธาน คือ ชุมชนควรรณรงค์งดตัดไม้ งดการเผา และงดล่าสัตว์ทุกชนิด 3) ภาวนาปธาน คือ ชุมชนควรส่งเสริมการปลูกต้นไม้ยืนต้น พัฒนาสิ่งแวดล้อมในป่าชุมชน 4) อนุรักขนาปธาน คือ ชุมชนควรจัดพิธีบวชป่าและรักษากฎระเบียบป่าชุมชน