ดิจิตอลพริ้นท์: เครื่องบรรณาการและความเชื่อ ต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเชื่อของคนที่มาบนบานศาลกล่าวต่อองค์เทพพระพิฆเนศ เขตพื้นที่สี่แยกราชประสงค์กรุงเทพมหานครฯ การวิจัยนี้เป็นผลการวิจัยเชิงคุณภาพโดยเก็บข้อมูลภาคเอกสารและภาคสนาม โดยสร้างสรรค์ชุดผลงานศิลปะดิจิตอลพริ้นท์ เครื่องบรรณาการและความเชื่อต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสังคมไทย สะท้อนพิธีกรรมบูชาเครื่องสังเวย ซึ่งเป็นความเชื่อดั้งเดิมอันเป็นรากฐานของมนุษย์ยุคบรรพกาลของสังคมไทย ปรากฏสู่ประเด็นความเชื่อการบนบานศาลกล่าวต่อองค์เทพศาสนาฮินดูของคนสังคมเมือง เขตพื้นที่สี่แยกราชประสงค์ จังหวัดกรุงเทพมหานครฯ ชุดภาพผลงานเป็นรูปแบบศิลปะแฟนตาสติก (Fantastic Art) จินตนาการจากชุดเครื่องของแก้บน การส่งมอบถวายและการรับไปขององค์พระพิฆเนศ สร้างจินตภาพศึกษาจากตำนาน คัมภีร์ ความเชื่อจากคติไตรภูมิและจากเรื่องเล่า ประสบการณ์ความเชื่อบนบานศาลกล่าวสู่การสร้างความหมายรับรู้มิติพื้นที่การทับซ้อนความเชื่อความเหนือจริงตามจินตนาการแทนค่าด้วยสุนทรียะตำแหน่งแห่งที่เชื่อมโยงกับจิตวิญญาณแห่งพิธีกรรมการแสดงออกของมนุษย์ด้วยการมอบเครื่องสังเวยเปรียบเสมือนภาษา การสื่อสารระหว่างมนุษย์ต่อองค์เทพ เพื่อบอกเล่าความดีงามอันมีพื้นฐานเกิดจากความสุขของจิตใจมนุษย์ปรากฏภาพตีความพิธีกรรมบนบานศาลกล่าวสู่ยุคสมัยใหม่ปัจจุบัน จากการศึกษาพบว่าเครื่องของแก้บน ปรากฏวัตถุความเชื่อทางวัฒนธรรมท้องถิ่นจากคติความเชื่อเดิม มีความสอดคล้องตรงตามหลักแนวคิดเทววิทยาของศานาฮินดูประกอบด้วย สุคนธบูชา สัญลักษณ์สัตว์มงคลและเครื่องสังเวยซึ่งอยู่ภายใต้โครงสร้างพิธีกรรมบูชา ตามกรอบแนวคิดทฤษฎีวิญญาณนิยม (Animism) เป็นมุมมองความเชื่อเรื่องอำนาจเหนือธรรมชาติ การยังคงอยู่ซึ่งพิธีกรรมบูชาองค์เทพ การร้องขอ วิงวอน เพื่อให้สมดังปรารถนาและการตอบแทนถวายบูชาเครื่องสังเวย นำเสนอผ่านแนวคิดลัทธิภักติ โยคะ (Bhakti yoga) จากชุดความเชื่อเป็นการแสดงความรัก ความเคารพนับถือด้วยการปรนนิบัติบูชา (Buja) ต่อองค์เทพเสมือนท่านมีชีวิต