การแต่งตั้งและถอดถอนรองผู้บริหารหรือผู้ช่วยผู้บริหารของผู้บริหารส่วนท้องถิ่น เป็นการใช้อำนาจทางปกครองหรือใช้อำนาจทางการเมือง

บทคัดย่อ

บทความนี้วิเคราะห์ประเด็นทางกฎหมายเกี่ยวกับการแต่งตั้งและถอดถอนรองผู้บริหารหรือผู้ช่วยผู้บริหารของผู้บริหารท้องถิ่น ว่าเป็นการใช้อำนาจทางปกครองหรืออำนาจทางการเมือง โดยนำเสนอแนวคิดและคำวินิจฉัยของศาลปกครองที่แตกต่างกันสองแนวทาง คือ แนวทางแรกมองว่าการแต่งตั้งและถอดถอนดังกล่าวเป็น คำสั่งทางปกครอง ที่มีผลกระทบต่อสถานภาพบุคคล จึงต้องปฏิบัติตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ในเรื่องการแจ้งข้อเท็จจริง การให้โอกาสโต้แย้ง รวมถึงต้องมีเหตุผลประกอบคำสั่ง และเป็นอำนาจดุลพินิจในการเลือกผู้ที่ไว้วางใจ และเมื่อหมดความไว้วางใจจึงไม่จำเป็นต้องมีเหตุผล และไม่ถือเป็นการลงโทษ ส่วนแนวทางที่สองเห็นว่า การแต่งตั้งและถอดถอนเป็นไปตามกฎหมายที่ให้อำนาจแก่ผู้บริหารท้องถิ่นที่ซึ่งจากการเลือกตั้ง ในการแต่งตั้งถอดถอนรองผู้บริหารหรือผู้ช่วยผู้บริหารพ้นจากตำแหน่งตามดุลพินิจ ซึ่งเป็นอำนาจทางการเมืองท้องถิ่นโดยแท้ เนื่องจากผู้บริหารต้องรับผิดชอบต่อประชาชนและสภาท้องถิ่น แนวทางนี้จึงมองว่าไม่ใช่คดีพิพาททางปกครองที่ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณา ผู้เขียนบทความเห็นด้วยกับแนวทางที่สอง โดยเห็นว่ากระบวนการการแต่งตั้งและถอดถอนรองผู้บริหารหรือผู้ช่วยผู้บริหาร มิใช่กระบวนการทางปกครองตามกฎหมายบริหารงานบุคคล และไม่ถือว่าเป็นการลงโทษทางวินัย อีกทั้ง การแต่งตั้งถอดถอนไม่ได้เกี่ยวข้องกับการจัดทำบริการสาธารณะโดยตรงแต่เป็นการใช้ดุลพินิจทางการเมือง ซึ่งสอดคล้องกับการบริหารระดับประเทศในการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี และคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ระบุว่าผู้บริหารท้องถิ่น รองผู้บริหาร และผู้ช่วยผู้บริหารเป็น "ผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง" ซึ่งสนับสนุนแนวคิดว่าการแต่งตั้งและถอดถอนเป็นเรื่องของการใช้อำนาจทางการเมือง