วรรณกรรมศึกษาตุลาการ: โลกทัศน์ต่อตุลาการใน “พี่น้องคารามาซอฟ” Literature and Judicial Studies: Judicial Paradigm in the Brothers of Kalamazov

บทคัดย่อ

การศึกษากฎหมายในสังคมไทยปัจจุบันมักให้ความสำคัญกับตัวบทกฎหมาย และปัจจัยเชิงภววิสัยเป็นหลัก หรือแม้แต่การศึกษาที่ได้ชื่อว่าการศึกษากฎหมายกับ สังคม ซึ่งเป็น “ทางเลือก” ที่ขยายพรมแดนของการทำความเข้าใจกฎหมายไปสู่การ ทำความเข้าใจชีวิตและสังคมบ้างแล้วก็ตาม ขอบเขตของการทำความเข้าใจยังปราศจาก ปัจเจกภาพในการศึกษากฎหมาย ตลอดจนเงื่อนไขทางด้านอารมณ์และความรู้สึก ด้วย เหตุนี้เอง การศึกษากฎหมายกับวรรณกรรม เป็นแนวทางการศึกษากฎหมายอย่างหนึ่ง ที่สามารถช่วยเติมเต็มและเพิ่มความเป็นมนุษยศาสตร์ในองค์ความรู้ด้านกฎหมายอีก ทอดหนึ่ง ในบทความชิ้นนี้ เป็นการทดลองศึกษากฎหมายกับงานวรรณกรรมด้วยใช้ วรรณกรรมเรื่อง พี่น้องคารามาซอฟ ฟีโอโดร์ ดอสโตเยฟสกี ซึ่งแสดงให้เห็นได้ว่ามนุษย์ ที่อยู่ภายใต้กฎหมายนั้นมีปัจเจกภาพอย่างลึกซึ้ง มนุษย์อย่างฟีออดอร์ คารามาซอฟ, ดมิตรี, อีวาน, ซอสซิมา และอโลชา มีรากฐานทางความคิดตลอดจนประสบการณ์ชีวิต ส่วนตนที่ส่งผลกับพฤติกรรมและสำนึกต่อระเบียบสังคมและกฎหมายที่ต่างกัน ใน บรรดาปัจเจกภาพที่ หลากหลาย ดอสโตเยฟสกี ได้บรรยายลั กษณะของมนุษย์ที่มีอำนาจ ในการตัดสินหรือตุลาการว่า สุดท้ายแล้วเหตุผลและระเบียบกฎเกณฑ์อาจไม่ใช่คำตอบ สำหรับการระงับความขัดแย้ง เพราะมีเพียงมนุษย์อย่าง อโลชาเท่านั้นที่เปิดใจและ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ของปัจเจกที่มีความหลากหลายได้ และบุคลิกภาพที่สำคัญ ที่สุดของ อโลชาที่ใช้ในการสัมพันธ์กับมนุษย์คนอื่น คือ “ความรัก”

In general, Thai legal education focuses on statutory law and objective data. Even though later on, Thai legal education expands to law and society studies, as alternative methodology to understand the society holistically, still has no subjectivity, and humanism in legal education. Hence, law and literature as one of the legal research methodology confidently fulfills sentimental gap in legal studies. This paper applies “The Brother of Karamazov” of Fyodor Dostoyevsky to examine the relation between law and literature, with law and humanity. The fiction expresses that human, under legal power, has very deep subjectivity. Dostoyevsky explains persons like Fyodor Karamasov, Dmitri, Ivan, Father Zosima and Alyosha have different personal background and experiences. However, these individuals are not important characteristics of judge. Alyosha Karamazov is the only person who could be the ideal judge, because of his love to humankind.