การบริหารจัดการการท่องเที่ยวเกษตรนิเวศโดยเครือข่ายชุมชนตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเกษตรนิเวศโดยเครือข่ายชุมชนตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยวจากทรัพยากรทางการเกษตรนิเวศของชุมชนตำบลชมพู และ 2) เพื่อพัฒนาศักยภาพด้านการบริหารจัดการท่องเที่ยวเกษตรนิเวศโดยชุมชนตำบลชมพู การวิจัยครั้งนี้ดำเนินการวิจัยด้วยกระบวนการงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น เน้นการมีส่วนร่วมของสมาชิกทีมวิจัย การทำงานร่วมกับเครือข่ายเกษตรกร และภาคีที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชนและนักวิชาการ ขอบเขตพื้นที่ดำเนินการวิจัย คือ หมู่บ้านและแหล่งท่องเที่ยวในตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม แบบบันทึกข้อมูลการสังเกต และการสนทนากลุ่ม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้การวิเคราะห์เนื้อหาในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ

ผลการวิจัยพบว่า ทีมวิจัยได้พัฒนาผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวได้ 3 ผลิตภัณฑ์หลัก คือ 1) เส้นทาง “ชมพูศิลาวารี ปลายทุ่งแสลงหลวง”  2) เส้นทาง “โนนสน กลางทุ่งแสลงหลวง” และ 3) เส้นทาง “Top View ชมพู ประวัติศาสตร์รักไทย” จากการศึกษาพฤติกรรมและความต้องการของนักท่องเที่ยว และสร้างความแตกต่างด้วยการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่มาจากความต้องการของนักท่องเที่ยว และทำการตลาดและสื่อสารการตลาดไปยังกลุ่มนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบทรัพยากรที่มีอยู่ของตำบลชมพู ส่วนการพัฒนาศักยภาพด้านการบริหารจัดการท่องเที่ยวเกษตรนิเวศโดยชุมชนตำบลชมพู ด้วยการจัดทำแผนธุรกิจเพื่อชุมชน ศึกษาดูงานและอบรมด้านการบริหารจัดการ จนสามารถสร้างระบบการบริหารจัดการที่เหมาะสม สามารถจัดสรรหน้าที่ความรับผิดชอบ และผลประโยชน์ได้อย่างทั่วถึง เท่าเทียม และเป็นธรรม บนพื้นฐานของการมีเวลาของแต่ละคนที่เข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมของชมรมในรูปแบบของชมรมการท่องเที่ยว “เที่ยวไทยไปชมภู” โดยชุมชนมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ และสร้างเครือข่ายความร่วมมือการท่องเที่ยวเกษตรนิเวศกับเครือข่ายเกษตรกร ภาคีที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชนและนักวิชาการ โดยเฉพาะอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงที่เป็นพื้นที่หลักในการท่องเที่ยว สื่อมวลชน ผู้ประกอบการ ทำให้เกิดความร่วมมือในการพัฒนาพื้นที่ชมพูให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยม