การพัฒนาคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์เสื่อกกบ้านเวียงปางคำ ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเวียงชัย จังหวัดเชียงราย

รักชนก  อินจันทร์; ชญานิน  วังตาล

doi:10.14456/psruhss.2022.55

ผู้แต่ง

รักชนก อินจันทร์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย จังหวัดเชียงราย 57100
ชญานิน วังตาล คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย จังหวัดเชียงราย 57100

DOI:

https://doi.org/10.14456/psruhss.2022.55

คำสำคัญ:

การพัฒนาคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ , ผลิตภัณฑ์ชุมชน , เสื่อกก

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทการทอเสื่อกกบ้านเวียงปางคำและพัฒนาคุณภาพเสื่อกกตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน กลุ่มตัวอย่าง สมาชิกกลุ่มทอเสื่อกก 8 คน ผู้ประเมินการถ่ายทอดผู้ทอเสื่อ 25 คน และ
ผู้รู้การทอเสื่อกกในตำบลเวียงเหนือ 20 คน เครื่องมือที่ใช้ แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกผลการทดลองย้อมสีกก แบบประเมินการถ่ายทอดและแบบประเมินคุณภาพเสื่อกก ผลการวิจัยพบว่า บริบทการทอเสื่อกกรับวัฒนธรรมจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พันธุ์กกที่นิยม “กกลังกา” การทอเสื่อกกมีกระบวนการเตรียมเส้นกก คือ การจักกกหรือการกรีดต้นกกออกจากลำต้น 4-6 เส้น ตากแดดให้แห้งทำการย้อมสี ตากให้แห้งสนิท การพัฒนาคุณภาพเสื่อกกตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ดำเนินการ 4 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การพัฒนาการย้อมสีกกและพัฒนาเครื่องหมายและฉลาก พบว่า การย้อมสีกกมีปัจจัยที่ส่งผลให้คุณภาพขนาดของเส้นกก ความเก่าใหม่ การชั่ง ตวงส่วนผสม ระยะเวลาในการย้อมสี การใส่สารส้มช่วยเส้นกกสว่าง สีติดดีขึ้น การพัฒนาเครื่องหมายและฉลาก ระบุรายละเอียด ชื่อ ขนาด รูปแบบ ข้อแนะนำการใช้ ประวัติ วันเดือนปีที่ผลิต ผู้ทำและสถานที่ทำ ระยะที่ 2 การตรวจประเมินคุณภาพ พบว่า ลักษณะทั่วไป การประกอบ ลวดลาย สี การเก็บริม และการใช้งานผ่านเกณฑ์ประเมินทุกด้าน ระยะที่ 3 การถ่ายทอดกระบวนการพัฒนาคุณภาพเสื่อกกสู่ผู้ทอเสื่อกก พบว่า ได้ระดับมากที่สุดทุกด้าน ด้านการนำความรู้ไปใช้พัฒนาต่อยอด ( =4.52) ด้านการถ่ายทอดเนื้อหา ( =4.44) ด้านเนื้อหาตรงตามความต้องการและด้านสถานที่ เวลา อาหารมีค่าเท่ากัน ( =4.24) ระยะที่ 4 การประเมินคุณภาพเสื่อกกจากผู้รู้ในชุมชน พบว่า ทุกด้านได้รับความพึงพอใจระดับมากที่สุด ด้านเครื่องหมายและฉลาก ( =4.61) ด้านลักษณะของเสื่อกก ( =4.56) ด้านการประกอบเรียบร้อย ( =4.47) ด้านลวดลาย ( =4.25)

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมมลพิษ. (ม.ป.ป.). เอกสารข้อมูลความปลอดภัยเคมีภัณฑ์ (HSDB) SODIUMHYDROSULFITE. สืบค้น

สิงหาคม 2563, จากศูนย์ข้อมูลวัตถุอันตรายและเคมีภัณฑ์ (Chemical Data Bank) : http://msds.pcd.go.th/searchName.asp?vID=771

งานมาตรฐานวิทยาศาสตร์. (ม.ป.ป.). เอกสารข้อมูลความปลอดภัยสารเคมี (MSDS) : สารส้ม. สืบค้น 13 สิงหาคม2563, จาก http://wqc-portal.pwa.co.th/attachment/topic/30/MSDS-Alum2.pdf

นันทิยา อัจฉราวรรณ์, ไพรัช วงศ์ยุทธไกร, สมพล มงคลพิทักษ์สุข. (2554). การสกัดสีย้อมผ้าจากดินแดง.วารสารวิชาการอุตสาหกรรมศึกษา, 5(1), 26-35.

บุญพรรค อวบอ้วน. (2554). การอนุรักษ์และพัฒนาการทอเสื่อกก: กรณีศึกษาบ้านแพง อำเภอโกสุมพิสัยจังหวัดมหาสารคาม" นนทบุรี. (วิทยานิพนธ์). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. กรุงเทพฯ: ม.ป.พ.

ประภากร สุคนธมณี, (2562). สีสันจากในสวน. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ. (2559). Thailand 4.0 โมเดลขับเคลื่อนประเทศไทยสู่ความมั่นคั่ง มั่นคง และยั่งยืน. ปทุมธานี: โรงพิมพ์กองบริหารงานวิจัยและประกันคุณภาพการศึกษา.

สำนักงานคณะกรรมการการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ.2560-2564. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักนายกรัฐมนตรี.

สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม. มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน. สืบค้น 13 สิงหาคม 2563, จากสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม: http://app.tisi.go.th/otop/otop_project.html

สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม. (2559). มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ผลิตภัณฑ์จากกก มผช.7/2559. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กระทรวงอุตสาหกรรม.

สมจิตต์ บวรวัฒนาโสภณ, วรรณภา ตันยืนยงค์. (2544). สารฟอกขาว. วารสารกรมวิทยาศาสตร์บริการ, 49(157), 32-36.

สุพะไชย์ จินดาวุฒิกุล. (ม.ป.ป.). การย้อมสีเส้นกกด้วยสีธรรมชาติ. วารสารกรมวิทยาศาสตร์บริการ, สืบค้น 13 สิงหาคม 2563, จาก file:///C:/Users/ACER/Downloads/2562_68_209_P21-23.pdf

สุกัญญา ดวงอุปมา, ภัทรพร ภาระนาค. (2556). การถ่ายทอดองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นการทอเสื่อกก. วารสารการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต, 1(3), 195-203.

อดุลย์รัตน์ เกตุเวชสุริยา. (2559). การสร้างรูปแบบการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นการแปรรูปเสื่อกกเพื่อส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนโรงเรียน. วารสารธรรมทรรศน์. 6(2), 1-11.