การศึกษามุมมองที่มีต่ออัตลักษณ์จีนในสังคมไทยของนักเรียนระดับ ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนสาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ปริญญา มงคลพาณิชย์; ชุติมา เข็มเจริญ

doi:10.14456/psruhss.2024.40

ผู้แต่ง

ปริญญา มงคลพาณิชย์ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จังหวัดปทุมธานี 12121 https://orcid.org/0009-0009-0447-2797
ชุติมา เข็มเจริญ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จังหวัดปทุมธานี 12121 https://orcid.org/0009-0006-3358-1069

DOI:

https://doi.org/10.14456/psruhss.2024.40

คำสำคัญ:

อัตลักษณ์จีน , ชาวไทยเชื้อสายจีน , คนรุ่นใหม่ , โรงเรียนสาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและวิเคราะห์มุมมองของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนสาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ที่มีต่ออัตลักษณ์จีนในสังคมไทยปัจจุบัน โดยใช้แบบสอบถามสำรวจกลุ่มตัวอย่างจำนวน 327 คน และสัมภาษณ์ 10 คน วิเคราะห์ข้อมูลจากค่าเฉลี่ย ( $\bar{X}$ ) และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการวิจัยพบว่าในอัตลักษณ์ 4 ด้านที่สำรวจนั้น ด้านการธำรงไว้ซึ่งประเพณีพิธีกรรมในเทศกาลจีน ด้านสายสัมพันธ์และสำนึกในวงศ์ตระกูล และด้านการให้ความสำคัญกับประเพณีพิธีกรรมที่เกี่ยวกับชีวิตมีความสำคัญในระดับปานกลาง $\bar{X}$ = 3.25, S.D. = 1.11, $\bar{X}$ = 2.83, S.D. = 1.19 และ $\bar{X}$ = 2.63, S.D. = 1.15 ตามลำดับ ส่วนด้านค่านิยมที่สืบทอดจากบรรพบุรุษและมีโอกาสถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไปมีความสำคัญในระดับน้อย $\bar{X}$ = 2.43, S.D. = 1.12 เมื่อพิจารณาอัตลักษณ์เป็นข้อ ๆ พบว่าการเรียกกันในครอบครัวหรือเรียกผู้อื่นด้วยสรรพนามแบบจีน และการให้ความสำคัญกับเทศกาลจีนมีความสำคัญในระดับมาก ค่าเฉลี่ยมากที่สุด $\bar{X}$ = 3.60, S.D. = 1.18 และ $\bar{X}$ = 3.60, S.D. = 1.01 ตามลำดับ ส่วนการให้ความสำคัญกับลูกชายมากกว่าลูกสาว และการให้คุณค่าผู้ชายว่ามีความสำคัญมากกว่าผู้หญิงมีความสำคัญในระดับน้อย ค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด $\bar{X}$ = 1.76, S.D. = 1.05 ส่วนอัตลักษณ์อื่น ๆ มีความสำคัญระดับปานกลาง ปัจจัยที่ทำให้อัตลักษณ์ของคนไทยเชื้อสายจีนมีการเปลี่ยนแปลงไปจากอดีตนั้นมีทั้งการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นและความมุ่งมั่นของคนรุ่นใหม่ที่ผ่อนคลายลง การศึกษา ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี วัฒนธรรมต่างชาติ การแต่งงานข้ามชาติพันธุ์ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งการกลืนกลายทางวัฒนธรรม

เอกสารอ้างอิง

กรพนัช ตั้งเขื่อนขันธ์ และสรพงษ์ ลัดสวน. (2558). อ่านวรรณกรรมไทยพากษ์จีนในสังคมไทยยุคพัฒนา. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 11(2), 95-128.

กุลศิริ อรุณภาคย์. (2553). ศาลเจ้า ศาลจีน ในกรุงเทพฯ. กรุงเทพฯ: มิวเซียมเพรส.

ฉลาดชาย รมิตานนท์. (2545). แนวคิดในการศึกษาอัตลักษณ์ความเป็นไท. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี.

ถาวร สิกขโกศล. (2557). เทศกาลจีนและการเซ่นไหว้. กรุงเทพฯ: ศิลปวัฒนธรรม.

นภัสสรณ์ เหลืองศักดิ์ศรี. (2562). ประเพณีการไหว้ในเทศกาลตรุษจีน: ที่มา ความหมาย และการเปลี่ยนแปลง. วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 6(1), 383-394.

ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย. (2561). ปรากฏการณ์จีนบุกไทย ไชน่าทาวน์ใหม่ในกรุงเทพ. สืบค้น 26 พฤษภาคม 2566, จาก https://www.the101.world/new-chinatown-chada-interview/

ปุนญิศา คงทน. (2561). สภาพและปัจจัยที่ทำให้เกิดผลกระทบต่อแรงจูงใจในการเรียนภาษาจีนของนักเรียนไทยที่ประเทศจีน. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 8(1), 23-29.

พระครูปลัดณพิชญ์ ญาณวีโร และพระครูโกศลศาสนบัณฑิต. (2565). การศึกษาวิเคราะห์เหตุผลของการไม่นับถือศาสนา. วารสารบัณฑิตศาส์น มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 20(1), 73-85.

พิชณี สวัสดิ์ตยวงศ์. (2546). อนาคตภาษาจีนในประเทศไทย. ใน การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 41: สาขาศึกษาศาสตร์ สาขาสังคมศาสตร์ สาขาเศรษฐศาสตร์ สาขาบริหารธุรกิจ สาขาคหกรรมศาสตร์ สาขามนุษยศาสตร์ (น. 425-431). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

พิมพ์ชนก พุกสุข. (2563). รอยต่อของความจีน ในสายตา Hatchew People คนรุ่นใหม่เชื้อสายจีนกับหนังสือพิมพ์จีน. สืบค้น 7 มิถุนายน 2566, จาก https://themomentum.co/hatchew-people-interview/

แพรว. (2564). เปิด 6 เซเลบสาวนักธุรกิจเชื้อสายจีน สวย เก่ง ขยัน เข้าคอนเซปต์หงส์เหนือมังกร. สืบค้น 21 กรกฎาคม 2566, จาก https://praew.com/people/celeb-story/152278.html

ภัทรกร สุวรรณจินดา. (2560). การปรับตัวทางวัฒนธรรมของคนไทยเชื้อสายจีน: กรณีศึกษาคนไทยเชื้อสายจีน ย่านเยาวราช (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

มนัส โอภากุล. (2565). คำว่า “เจ๊ก” มาจากไหน? คนจีนในไทย-จีนแผ่นดินใหญ่-จีนไต้หวัน ล้วนไม่รู้จักคำนี้. สืบค้น 4 เมษายน 2566, จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_18158

เรือนแก้ว ภัทรานุประวัติ. (2558). การสืบทอดความเป็นจีนผ่านการทำความเข้าใจในความหมายและสัญลักษณ์ทางศาสนาของชาวจีนสู่ลูกหลานในสังคมไทย. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 37(1), 180-213.

เลขา เกลี้ยงเกลา และอับดุลเลาะ หวังหนิ. (2555). Behind the scenes of "Chinese New Year holiday" only in 4 southern provinces, with the question "Why isn't there Songkhla?". สืบค้น 5 กรกฎาคม 2566, จาก https://www.isranews.org/content-page/item/4958-เบื้องหลัง-วันหยุดตรุษจีน-เฉพาะ-4-จังหวัดใต้-กับคำถาม-ทำไมไม่มีสงขลา.html

วนิดา เจริญศุข. (2532). นามสกุลของคนไทยเชื้อสายจีน: การวิเคราะห์ทางอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วันจรัตน์ เดชวิลัย และนาฏกานต์ ดิลท์ส. (2566). การมีปฏิสัมพันธ์กับการสร้างอัตลักษณ์ของคนไทยเชื้อสายจีนในภูเก็ต. วารสารวิชาการนอร์ทเทิร์น, 10(1), 83-99.

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2563). ภาคีจัดเทศกาลไหว้พระจันทร์ โคมไฟ สืบสานวิถีเยาวราชส่งต่อคนรุ่นใหม่. สืบค้น 9 มิถุนายน 2566, จาก https://www.tsri.or.th/index.php/th/news/content/549/news

สิทธิเทพ เอกสิทธิพงษ์. (2566). เป็นจีนเพราะรู้สึก : ประวัติศาสตร์เสื่อผืนหมอนใบที่เพิ่งสร้าง. กรุงเทพฯ: มติชน.

สุธี จันทร์ศรี และสมทรง บุรุษพัฒน์. (2560). ไทดำ: พลวัตวัฒนธรรมกับการธำรงอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ผ่านดนตรี. สืบค้น 9 มิถุนายน 2566, จาก https://identity.bsru.ac.th/archives/3859

สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. (2544). ยวนสีคิ้ว ในชุมทางชาติพันธุ์: เรื่องเล่า ความทรงจำ และอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวนในจังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.

Jenkins, R. (2004). Social Identity. New York: Routledge.

Lin Shiya และอิมธิรา อ่อนคำ. (2563). ศึกษาเปรียบเทียบประเพณีในรอบปีของชาวแต้จิ๋ว: กรณีศึกษาย่านเยาวราช ประเทศไทย และจังหวัดกิ๊กเอี๊ย มณฑลกวางตุ้ง สาธารณรัฐประชาชนจีน. วารสารศิลปศาสตร์ปริทัศน์, 15(2), 28-45.

Milton, J. E. (2004). An Introduction to Ethnic Conflict. United States of America: Polity.

Rovinelli, R. J., & Hambleton, R. K. (1997). On the Use of Content Specialists in the Assessment of Criterion Referenced Test Item Validity. Dutch Journal of Educational Research.

Skinner, G. W. (2548). สังคมจีนในไทย [Chinese Society in Thailand] (พรรณี ฉัตรพลรักษ์, และคณะ, แปลและเรียบเรียง) กรุงเทพฯ: มูลนิธิโตโยต้า ประเทศไทย.

Tam Jirayu. (2565). ตรุษจีนกับคนรุ่นใหม่ในย่านเยาวราชที่เปลี่ยนผันตามกาลเวลา. สืบค้น 17 พฤษภาคม 2566, จาก https://www.gourmetandcuisine.com/stories/detail/1548

Woodward, K. (2004). Questioning Identity: Gender, Class, Ethnicity. London: Routledge.

Yin Saijiao และภารดี มหาขันธ์. (2560). ความเชื่อเรื่องปีชงของชาวไทยเชื้อสายจีนในเขตเทศบาลเมืองแสนสุข จังหวัดชลบุรี. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 25(48), 129-150.