การพัฒนาพื้นที่ย่านกาดหลวง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของพื้นที่ย่านกาดหลวงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และทำการวิเคราะห์ระบบกิจกรรมที่สะท้อนถึงความสัมพันธ์ของคน กิจกรรม และพื้นที่ นำมาสู่เสนอแนะแนวการทางการพัฒนาพื้นที่ย่านกาดหลวงเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยอาศัยการเก็บข้อมูลจากการลงสำรวจพื้นที่ การสัมภาษณ์บุคคลสำคัญและบุคคลทั่วไป รวมถึงสืบค้นข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งผลการวิจัยพบว่าย่านกาดหลวงจะมีการเปลี่ยนแปลงไปตามแต่ละช่วงเวลา โดยกิจกรรมต่าง ๆ ของย่านจะมีความสัมพันธ์กับพื้นที่ จากเดิมย่านกาดหลวงเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญทางน้ำของเมืองเชียงใหม่ และด้วยสภาพที่ตั้งที่ติดอยู่กับริมแม่น้ำปิงจึงเอื้อต่อการติดต่อค้าขายทางเรือ ทำให้ในยุคเริ่มต้นย่านกลายเป็นแหล่งท่าเรือที่สำคัญในการแลกเปลี่ยนสินค้า และเป็นจุดดึงดูดทำให้กลุ่มผู้คนที่หลากหลายเชื้อชาติเข้ามาในพื้นที่ เพื่อแสวงหาผลประโยชน์ทั้งในด้านการค้าขาย หรือการเข้ามาปักหลักถิ่นฐาน ภายหลังย่านกาดหลวงได้ประสบเหตุไฟไหม้ครั้งใหญ่และได้รับการฟื้นฟู ส่งผลให้พื้นที่เกิดเปลี่ยนแปลงอย่างมากโดยเฉพาะด้านกายภาพ เช่น รูปแบบสถาปัตยกรรม การสร้างสะพานรถไฟ การตัดถนน การสร้างสะพานเชื่อมต่อระหว่างฝั่งแม่น้ำปิงตะวันตกและฝั่งแม่น้ำปิงตะวันออกเข้าด้วยกัน ทำให้การขนส่งสินค้า หรือการเดินทางเข้ามาค้าขายเป็นไปอย่างสะดวกและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น จนปัจจุบันย่านได้กลายเป็นแหล่งกระจุกตัวของร้านค้า และสินค้าหลากหลายประเภท อีกทั้งมีกิจกรรมการค้าที่เกิดขึ้นตลอดทั้งวัน จากพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จึงทำให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา ได้แก่ ย่านกาดหลวงไม่มีช่วงเวลาสำหรับการซ่อมแซมหรือปรับปรุงพื้นที่อย่างเป็นระบบ เกิดปัญหาการรุกล้ำทางเดินเท้าจากหาบเร่แผงลอย การจราจรติดขัด ความขัดแย้งของกิจกรรมต่อการ ใช้พื้นที่ เป็นต้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อกิจกรรมต่าง ๆ และความเสื่อมโทรมของย่าน นำมาสู่ข้อเสนอแนะในการพัฒนาพื้นที่ย่านในครั้งนี้ คือ การวางจัดแผนผังจัดระเบียบร้านค้า การปรับปรุงการสัญจรและการขนส่งภายในพื้นที่ให้มีการเชื่อมต่อระหว่างย่านเข้าด้วยกัน ส่งเสริมทางเดินเท้าให้มีความสะดวกและปลอดภัย และการปรับปรุงสภาพแวดล้อมและภูมิทัศน์ของพื้นที่ นอกจากนี้ยังมีการสนับสนุนกิจกรรมทางสังคมภายในย่านเพื่อที่จะทำให้ย่านกาดหลวงกลายเป็นย่านการค้าที่เหมาะสม รวมถึงสามารถตอบสนองความต้องการต่อคนในพื้นที่และผู้ที่เข้ามาใช้บริการ