อิิทธิพลและความสำคัญของ คัมภีร์โลกัปปทีปกสารที่มีต่อ คัมภีร์โลกศาสตร์บาลีในยุคหลัง ศึกษาในกรณีของ คัมภีร์จักกวาฬทีปนีและคัมภีร์โลกสัณฐานโชตรตนคัณฐี

บทคัดย่อ

คัมภีร์โลกัปปทีปกสาร เป็นคัมภีร์ที่พระสังฆราชเมธังกรของพม่า ผู้เป็นอาจารย์ของพระมหาธรรมราชาลิไทได้รจนาขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 19 โดยมีเนื้อหาอธิบายขยายความเกี่ยวกับโลก 3 คือ สังขารโลก สัตวโลก และโอกาสโลก (เกี่ยวกับโครงสร้างของโลกธาตุหรือจักรวาล การก่อตัว และการพินาศของจักรวาล เป็นต้น) เนื้อหาในคัมภีร์ฉบับนี้ครอบคลุมเรื่องราวของภพภูมิ นรก สวรรค์  และจักรวาลวิทยาตามแนวคำสอนในพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท อีกทั้งคัมภีร์ ฉบับนี้ยังได้รับการอ้างถึงในคัมภีร์ยุคต่อมาอยู่บ่อยครั้ง โดยเฉพาะในคัมภีร์จักกวาฬทีปนีนั้น มีการอ้างถึงคัมภีร์โลกัปปทีปกสารอยู่เป็นจำนวนมาก, ในคัมภีร์จันทสุริยคติทีปนี และในคัมภีร์โอกาสโลกทีปนี มีการอ้างถึงโลกัปปทีปกสารคัมภีร์ละ 1 แห่ง และในคัมภีร์โลกสัณฐานโชตรตนคัณฐีแม้จะไม่ได้อ้างถึงโลกัปปทีปกสารเลย แต่เมื่อศึกษาเนื้อหาแล้วก็พบว่ามีอยู่หลายส่วนที่มีความสอดคล้องกัน และมีความเป็นไปได้ที่คัมภีร์ฉบับนี้ได้รับอิทธิพลมาจากโลกัปปทีปกสารอยู่ไม่น้อย ในบทความที่เขียนขึ้น ผู้วิจัยจึงมุ่งเน้นศึกษาและวิเคราะห์เพื่อหาความกระจ่างว่าคัมภีร์โลกัปปทีปกสารมีความสำคัญและมีอิทธิพลต่อการรจนาคัมภีร์โลกศาสตร์บาลีในยุคหลังอย่างไร โดยได้ทำการศึกษาในกรณีของคัมภีร์จักกวาฬทีปนี และคัมภีร์โลกสัณฐานโชตรตนคัณฐีเป็นหลัก