การสังเคราะห์บทความเกี่ยวกับภิกษุณีในฐานข้อมูลวารสารวิชาการไทยออนไลน์ (ThaiJO) ระหว่างปี พ.ศ. 2546-2566
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์บทความทางวิชาการที่ศึกษาเกี่ยวกับภิกษุณีและเรื่องสืบเนื่องที่ปรากฏในฐานข้อมูลวารสารไทย (ThaiJO) ระหว่างปี พ.ศ. 2546 ถึง 2566 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ประกอบด้วย 2 ขั้นตอน ได้แก่ 1) เก็บรวบรวมข้อมูล โดยคัดเลือกเอาเฉพาะบทความทางวิชาการเกี่ยวกับภิกษุณีในฐานข้อมูลวารสารไทย (ThaiJO) ที่เผยแพร่ทางออนไลน์เท่านั้น และ 2) นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ สรุปสาระสำคัญและเสนอผลการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า บทความทางวิชาการที่เกี่ยวกับภิกษุณีและเรื่องสืบเนื่อง สามารถจำแนกได้เป็น 2 ประเภท คือ บทความวิชาการทั่วไป และบทความวิจัย โดยบทความทั้งสองประเภทส่วนใหญ่มีแก่นสาระให้ความรู้เกี่ยวกับภิกษุณีในบริบทของสังคมไทย หากพิจารณาแก่นสาระของบทความทางวิชาการทั้งสองประเภทนั้น พบว่าบทความมีจุดเน้น 2 ประการที่แตกต่างกัน ได้แก่ 1) ประสงค์ที่จะให้สังคมยอมรับการมีอยู่ของภิกษุณีไทย ว่าเป็นภิกษุณีที่ถูกต้องตามกฎหมายไทย บทความกลุ่มนี้ถือได้ว่าเป็นบทความแนวปฏิรูป 2) มีแก่นสาระที่ให้ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับภิกษุณี แต่ผู้เขียนบทความกลุ่มนี้ มีนัยยะคัดค้านและไม่ยอมรับภิกษุณีนิกายเถรวาทในประเทศไทย โดยถือมติว่าการบวชภิกษุณีนิกายเถรวาทในปัจจุบันนี้มิอาจกระทำได้ เพราะความขาดตอนของการสืบสายภิกษุณีเถรวาท ซึ่งกลุ่มนี้สามารถสรุปได้ว่าเป็นบทความแนวอนุรักษ์ จากผลการวิจัยการสังเคราะห์บทความทางวิชาการเกี่ยวกับภิกษุณีนั้น อาจอนุมานถึงอนาคตปัญหาของภิกษุณีเถรวาทไทยได้ว่า ยังไม่มีข้อยุติว่าภิกษุณีเถรวาทไทยจะได้รับการยอมรับจากรัฐบาล (มหาเถรสมาคม) ได้ในระยะเวลาอันใกล้นี้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ สำนักการศึกษา วัดพระธรรมกาย
References
• ภาษาไทย
---1. บทความ
กุลวีร์ ประภาพรพิพัฒน์. “การต่อสู้ของภิกษุณีสงฆ์เถรวาท : จากศรีลังกาสู่ไทย.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 12, ฉบับที่ 2, (พฤษภาคม - สิงหาคม 2548): 28-47.
ชญาภา สีดาฟอง. “บทบาทการพัฒนาสตรีเชิงพุทธของวัตรทรงธรรมกัลยาณีภิกษุณีอาราม.” วารสารนวัตกรรมการจัดการภาครัฐและภาคเอกชน, ปีที่ 2, ฉบับที่ 2, (กรกฎาคม - ธันวาคม 2557): 115-127.
ชาญณรงค์ บุญหนุน. “การบวชภิกษุณีในสังคมไทย.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 11, ฉบับที่ 2, (พฤษภาคม - สิงหาคม 2547): 81-96.
ณัชปภา วาสิงหน. “ความเข้าใจเรื่องพุทธประสงค์ในการประดิษฐานภิกษุณีสงฆ์.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 19, ฉบับที่ 3, (กันยายน - ธันวาคม 2555): 43-63.
ดำรง ศิรโกวิท, กฤติยา ถ้ำทอง และพระมหาวีรธิษณ์ วรินฺโท. “สถานะและบทบาทของภิกษุณีในพระพุทธศาสนาเถรวาทของสถาบันสงฆ์ไทย.” วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, ปีที่ 6, ฉบับที่ 2, (เมษายน - มิถุนายน 2566): 167-178.
เดือน คำดี. “การรื้อฟื้นภิกษุณีสงฆ์ของฝ่ายเถรวาท.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 15, ฉบับที่ 3, (กันยายน - ธันวาคม 2551): 5-80.
ธนสิทธิ์ ฉัตรสุวรรณ. “การตั้งครรภ์ของภิกษุณี : ความไม่สอดคล้องระหว่างเรื่องเล่ากับบทบัญญัติในครุธรรม.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 26, ฉบับที่ 1, (มกราคม - พฤษภาคม 2562): 90-118.
นิกร ศรีราช, ชญณา ศิริภิรมย์ และนพรุจ บุญเรือง. “ภิกษุณี พุทธบริษัทที่ถูกลืม: วิเคราะห์การเกิดขึ้นของภิกษุณี.” วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, ปีที่ 5, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2565): 128-140.
ประทีปเด่น เวศกาวี. “ครุธรรม 8 : สาเหตุของการเสื่อมสูญภิกษุณี.” วารสาร มจร ปรัชญาปริทัศน์, ปีที่ 2, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2562): 44-60.
ประพิศ โบราณมูล, ปิยลักษณ์ โพธิวรรณ์ และพัทฐกร ศาสนะสุพินธ์. “การเมืองว่าด้วยการเคลื่อนไหวทางสังคมของภิกษุณี.” วารสารการบริหารปกครอง, ปีที่ 8, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2562): 140-159.
ประยุทธ ประเทศเสนา และนันทนา นันทวโรภาส. “การสื่อสารทางการเมืองเพื่อสถานะภิกษุณีในประเทศไทย : ศึกษากรณี ภิกษุณีนันทญาณี และภิกษุณีธัมกมลา ในช่วงปี พ.ศ. 2546 – 2562.” วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, ปีที่ 12, ฉบับที่ 5, (กันยายน - ตุลาคม 2566): 359-372.
พงษ์พันธุ์ กีรติวศิน และพนม คลี่ฉายา. “ปฐมบทแห่งวาทกรรมภิกษุณีเถรวาทไทย.” วารสารศาสตร์, ปีที่ 12, ฉบับที่ 3, (กันยายน-ธันวาคม 2562): 142-180.
พงษ์พันธุ์ กีรติวศิน และพนม คลี่ฉายา. “วาทกรรม อำนาจ และการสื่อสารวาทกรรมภิกษุณีเถรวาทไทย.” วารสารนิเทศศาสตร์ปริทัศน์, ปีที่ 23, ฉบับที่ 2, (พฤษภาคม - สิงหาคม 2562): 26-42.
พระครูโฆสิตวัฒนานุกูล. “ผู้หญิงกับศาสนา : ทัศนะทางสังคมต่อการจัดกิจกรรมทางศาสนาของภิกษุณี เถรวาทในประเทศไทย.” วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, ปีที่ 5, ฉบับที่ 11, (พฤศจิกายน 2563): 276-287.
พระณัฐวุฒิ อินฺทวณฺโณ. “ศึกษาบทบาทและวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนางมหาปชาบดีโคตรมีเถรี.” วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, ปีที่ 5, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2563): 41-50.
พระมหาอธิวัฒน์ ภทฺรกวี (บุดดานาง). “การสร้างและปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ผู้หญิงภิกษุณีในอรรถกถาธรรมบท.” วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, ปีที่ 21, ฉบับที่ 2, (เมษายน - มิถุนายน 2564): 123-135.
พระวรพล ยะพลหา. “เพศภาวะกับการบวช: ข้อถกเถียงการบวชภิกษุณีในพระพุทธศาสนาเถรวาท.”วารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์, ปีที่ 5, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2565): 53-67.
พระสุภาพร เตชธโร และอนันต์ รัศมี. “ข้อถกเถียงว่าด้วยสิทธิการอุปสมบทภิกษุณีในสังคมไทย.” วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, ปีที่ 5, ฉบับที่ 1, (มกราคม - เมษายน 2563): 354-370.
พลเผ่า เพ็งวิภาศ, สุวิน ทองปั้น และจรัส ลีก. “การวิเคราะห์บทบาทของภิกษุณีในพระพุทธศาสนา.” วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, ปีที่ 8, ฉบับที่ 3, (กันยายน - ธันวาคม 2561): 127-136.
ไพรินทร์ กะทิพรมราช. “การเข้าใจพุทธทำนายเรื่อง “พรหมจรรย์ไม่ตั้งอยู่นาน” กับปัญหาการบวชภิกษุณีในสังคมไทย.” วารสารมนุษยศาสตร์, ปีที่ 19, ฉบับที่ 2, (กรกฎาคม - ธันวาคม 2555): 42-59.
มนตรี สิระโรจนานันท์ และนภาพัทธ์ งามบุษบงโสภิน. “กำเนิดภิกษุณีมีขึ้นในปี(พรรษา) ใดของพระพุทธเจ้า.” วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, ปีที่ 11, ฉบับที่ 1, (มกราคม - กุมภาพันธ์ 2566): 401-411.
วิไลพร สุจริตธรรมกุล. “การศึกษาวิเคราะห์ข้อสงสัยเรื่องความไม่เสมอภาคต่อสตรีในการอนุญาตบวชภิกษุณีในขั้นตอนการเกิดครุธรรม 8 ประการและเหตุการณ์ในการสังคายนาครั้งที่ 1.” วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ, ปีที่ 28, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2564): 310-351.
วิไลพร สุจริตธรรมกุล. “ครุธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติหรือไม่ (1).” วารสารธรรมธารา, ปีที่ 1, ฉบับที่ 1, (มิถุนายน 2558): 117-155.
วิไลพร สุจริตธรรมกุล. “ครุธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติหรือไม่ (2).” วารสารธรรมธารา, ปีที่ 2, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มิถุนายน 2559): 105-187.
ศศิภา แก้วหนู. “วาทกรรมความเป็นอื่นของภิกษุณีไทยในสังคมไทย.” วารสารรังสิตบัณฑิตศึกษาในกลุ่มธุรกิจและสังคมศาสตร์, ปีที่ 2, ฉบับที่ 2, (มกราคม - มิถุนายน 2560): 60-74.
สมพร ปินทะยา พระครูสิริปริยัตยานุศาสก์ และเทพประวิณ จันทร์แรง. “รูปแบบการมีส่วนร่วมของพุทธบริษัทในการส่งเสริมสถานะและบทบาทของภิกษุณีล้านนา.” วารสารวิจยวิชาการ, ปีที่ 6, ฉบับที่ 5, (กันยายน - ตุลาคม 2566): 123-138.
สุภัทรา วงสกุล. “การวิเคราะห์วินัยภิกษุณีสงฆ์ในฐานะกระบวนการปฏิบัติที่นำสู่การบรรลุธรรม.” วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่ 27, ฉบับที่ 2, (พฤษภาคม - สิงหาคม 2563): 52-103.
อภิญญา ฉัตรช่อฟ้า และนันทนา นันทวโรภาส. “การสื่อสารทางการเมืองเพื่อสถานะภิกษุณีในประเทศไทย: ศึกษากรณีภิกษุณีธัมมนันทา.” วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, ปีที่ 8, ฉบับที่ 1, (มกราคม - มีนาคม 2562): 214-225.
---2. ข้อมูลจากเว็บไซต์
วอยซ์ออนไลน์. “มส. สั่งห้ามบวชผู้หญิงเป็นภิกษุณี.” VOICE online, 12 ธันวาคม 2557. https://www.voicetv.co.th/read/143318.
ไทยรัฐออนไลน์. “พศ.ยันบวชภิกษุณีขัดพระธรรมวินัย.” THAIRATH online, 17 ธันวาคม 2557. https://www.thairath.co.th/content/469487.