วัฒนธรรมผ้าไหมของชาวกูยโบราณ สู่การสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง ชุดแกลมอกูยตะเคียน

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาความเป็นมาของวัฒนธรรม ผ้าไหมของชาวกูยโบราณและเพื่อสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง บ้านตะเคียน ตำบลสำโรงทาบ อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์ ซึ่งเป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม การสัมภาษณ์ แบบมีโครงสร้าง และไม่มีโครงสร้าง และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา
ผลการศึกษาพบว่า วัฒนธรรมผ้าไหมของชาวกุยโบราณ คือภูมิปัญญา การย้อมผ้าไหมจากมะเกลือมี 8 ขั้นตอน เดิมนิยมใส่เฉพาะการประกอบพิธีกรรม ปัจจุบันได้ทำผ้าลายลูกแก้วย้อมมะเกลือ มาแซวในเสื้อและกระโปรง ซึ่งเป็นการ บูรณาการด้านการแซวแบบดั้งเดิมกับความรู้สมัยใหม่ด้านการออกแบบลายที่ ทันสมัย เพื่อใช้สวมใส่ในงานบุญประเพณีของหมู่บ้าน ดังนั้นเพื่อเป็นการยกระดับ ภูมิปัญญาท้องถิ่น จึงนำลวดลายการแซวผ้าไหมมาใช้ในเครื่องแต่งกายการ แสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองชุด แกลมอกูยตะเคียน โดยสร้างสรรค์การแสดงตามขั้น ตอนนาฏยประดิษฐ์ มีแรงบันดาลใจจากการศึกษาพิธีกรรมแกลมอบ้านตะเคียน ที่กระทำขึ้นเพื่อการรักษา ตาขั้นตอนการประกอบพิธีกรรม 7 ขั้นตอน ในการ ออกแบบท่ารำ ซึ่งลักษณะท่าทางเป็นการแสดงเลียนแบบอากัปกิริยา ท่าทาง ของผีบรรพบุรุษที่อัญเชิญลงมายังร่าง “แม่หมอ” และการเลียนแบบท่าทาง ของช้าง ม้า ที่จำลองสถานการณ์การเข้าป่าตามหาเพื่อเสี่ยงทาย มีท่ารำทั้งสิ้น 55 กระบวนท่า โดยกำหนดการแสดงออกเป็น 3 ช่วง ได้แก่ ช่วงที่ 1 การแสดง จำลองสถานการณ์ของผู้ป่วย ที่มาขอความช่วยเหลือจากแม่หมอ เพื่อหาอาการ และหาวิธีการรักษา มีท่ารำหลักทั้งสิ้น 33 กระบวนท่า ช่วงที่ 2 การจำลอง สถานการณ์ เป็นการสื่อสารระหว่างแม่หมอและเทพเทวดา ผีบรรพบุรุษ ที่อันเชิญลงมาร่ายรำในสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ท่ารำหลักทั้งสิ้น 6 กระบวนท่า และช่วงที่ 3 แสดงวิธีการปัดเป่า การรักษาผู้ป่วย ท่ารำหลักทั้งสิ้น 16 กระบวนท่า

คำสำคัญ: นาฏศิลป์พื้นเมือง, แกลมอกูยตะเคียน, การแซวลาย, การสร้างสรรค์