ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ในกวีนิพนธ์ “เขียนแผ่นดิน” ของ เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ : การศึกษาตาม แนวการวิจารณ์เชิงนิเวศ

ผู้แต่ง

  • ธนากร จิวสุวรรณ ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
  • สุวรรณี ทองรอด ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

คำสำคัญ:

มนุษย์กับธรรมชาติ, วรรณกรรมวิจารณ์เชิงนิเวศ, กวีนิพนธ์, เขียนแผ่นดิน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับ ธรรมชาติในกวีนิพนธ์ “เขียนแผ่นดิน” ของ เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ตามแนวทางการศึกษาวรรณกรรมวิจารณ์เชิงนิเวศ ผลการศึกษาพบความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติใน 5 ลักษณะ คือ 1) ความสัมพันธ์ในลักษณะที่มนุษย์ปรับตัวเข้ากับธรรมชาติ 2) ความสัมพันธ์ในลักษณะที่มนุษย์เป็นผู้ควบคุมธรรมชาติ 3) ความสัมพันธ์ในลักษณะที่ธรรมชาติทำร้ายมนุษย์ 4) ความสัมพันธ์ในลักษณะที่มนุษย์ทำลายธรรมชาติ 5) ความสัมพันธ์ในลักษณะที่มนุษย์โหยหาธรรมชาติในวิถีชนบท ขณะเดียวกันยังแสดงให้เห็นว่าเหตุการณ์ภัยพิบัติธรรมชาติล้วนเป็นผลมาจากพฤติกรรมของมนุษย์ ทั้งการบุกรุกทำลายพื้นที่ธรรมชาติ หรือการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ปล่อยน้ำเสียและก๊าซเรือนกระจกจนทำให้ธรรมชาติเสียสมดุล ภัยพิบัติต่างๆ ที่เกิดขึ้นจึงเป็นเครื่องชี้ชัดถึงผลของการทำลายธรรมชาติของมนุษย์ เนื่องจากมนุษย์กับธรรมชาติมีความเกี่ยวพันเชื่อมโยงและปฏิสัมพันธ์กันเป็นสายใยแห่งชีวิตโดยที่แยกออกจากกันไม่ได้ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงสิ่งใดสิ่งหนึ่งย่อมมีผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตบนโลกที่พึ่งพาอาศัยอยู่ในธรรมชาติ

คำสำคัญ : มนุษย์กับธรรมชาติ, วรรณกรรมวิจารณ์เชิงนิเวศ, กวีนิพนธ์, เขียนแผ่นดิน

เอกสารอ้างอิง

กรกมล ชูช่วย. (ม.ป.ป.). พลังงานกับสิ่งแวดล้อม. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://eledu.ssru.ac.th/kornkamol_ch/pluginfi

กานมณี ภู่ภักดี. (2547). ความหมายและคุณค่าของชีวิตในนิเวศลุ่มลึกตามทัศนะของอาร์เนนาสส์. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่). เชียงใหม่ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม. (2537). การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

จิราวรรณ รอบคอบ. (2564). อาคันตุกะ…บทเรียนที่มีค่าคณานับ. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://www.praphansarn.com/home/content/1733#

ตรีศิลป์ บุญขจร. (2553). “นิเวศน์สำนึก” หรือจริยศาสตร์สภาวะแวดล้อม. สืบค้นเมื่อ 23 กรกฎาคม 2553, จาก http://pioneer.chula.ac.th/~btrisilp/litenviron/content/

ธัญญา สังขพันธานนท์. (2558). มาตุคามสำนึกและการโหยหาอดีตในกวีนิพนธ์ของ เรวัตร์ พันธุ์พิพัฒน์. วารสารมนุษยศาสตร์, 22(2), 64-91.

ธัญญา สังขพันธานนท์. (2556). วรรณคดีสีเขียวกระบวนทัศน์และวาทกรรมธรรมชาติในวรรณคดีไทย.ปทุมธานี: นาคร.

ธัญญา สังขพันธานนท์. (2559). แว่นวรรณคดีทฤษฎีร่วมสมัย. ปทุมธานี: นาคร.

เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์. (2536). กวีนิพนธ์ “เขียนแผ่นดิน”. กรุงเทพฯ: อมรินท์พริ้นติ้งแอนพับลิชชิ่ง.

นิตยา แก้วคัลณา. (2559). สำนึกทางสังคมในกวีนิพนธ์ไทยในกระแสโลกสมัยใหม่. วรรณวิทัสศน์, 16, 1-23

ปวงชน อุนจะนำ. (2563). สัตว์กับสิทธิ: ทฤษฎีการเมืองว่าด้วยการปลดปล่อยสัตว์. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 16(1), 119-160

ป.อ.ปยุตฺโต. (2537). คนกับป่า. กรุงเทพฯ: การปิโตรเลียมแผ่งประเทศไทย.

พัฒนา กิติอาษา. (2546). มานุษยวิทยากับการศึกษาปรากฏการณ์โหยหาอดีตในสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

สำนักป้องกัน ปราบปราม และควบคุมไฟป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. (2546). สถานการณ์ และการจัดการไฟป่าโลก, 3 กุมพาพันธ์ 2567. https://www.dnp.go.th/forestfir

สุภาพรรณ ไกรเดช และวรรณวิสาข์ ไชยโย. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสัตว์ในทัศนะของปีเตอร์ ซิงเกอร์. วารสารปณิธาน, 16(2), 85-110

CITY CRACKER. (2556). ความเชื่อกับธรรมชาติ การสร้างสายสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://citycracker.co/city-environment/belief-in-nature/.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-04-30

รูปแบบการอ้างอิง

จิวสุวรรณ ธ., & ทองรอด ส. (2024). ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ในกวีนิพนธ์ “เขียนแผ่นดิน” ของ เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ : การศึกษาตาม แนวการวิจารณ์เชิงนิเวศ. วารสารช่อพะยอม, 35(1), 63–87. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ejChophayom/article/view/273093

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย