การรณรงค์ทางการเมืองบนโลกออนไลน์เพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านอำนาจ: กรณีศึกษาเฟซบุ๊กเพจ “ล้านชื่อต้านล้างผิด” “THE METTAD” และ “ลุงตู่ตูน” ในช่วงการเลือกตั้ง 2562

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาลักษณะและนัยสำคัญของการรณรงค์ทางการเมืองผ่านเฟซบุ๊กเพจ “ล้านชื่อต้านล้างผิด” “THE METTAD” และ “ลุงตู่ตูน” ซึ่งมีลักษณะเป็นเฟซบุ๊กเพจนิรนามที่ไม่สามารถระบุตัวตนของผู้ก่อตั้งเพจได้ชัดเจน แต่ผลิตเนื้อหาเพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านอำนาจของรัฐบาลพลเอกประยุทธ์และโจมตีคู่แข่งทางการเมืองมาอย่างต่อเนื่องในช่วงฤดูกาลเลือกตั้ง 2562 โดยศึกษาผ่านรูปแบบการนำเสนอและประเด็นที่เฟซบุ๊กทั้ง 3 เพจใช้ในการรณรงค์ รวมถึงลักษณะการแสดงความคิดเห็นของผู้ใช้เฟซบุ๊กที่ปรากฏบนเฟซบุ๊กเพจดังกล่าว ผลการศึกษาพบว่า แม้เฟซบุ๊กทั้ง 3 เพจจะนิยมใช้รูปแบบการนำเสนอที่สอดคล้องไปตามวัฒนธรรมการสื่อสารบนสื่อสังคมออนไลน์ยุคปัจจุบัน แต่ประเด็นส่วนใหญ่ที่หยิบยกมานำเสนอยังคงผูกโยงอยู่กับชุดอุดมการณ์ที่ครองอำนาจนำในสังคมไทย ได้แก่ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ นอกจากนั้นผู้ใช้เฟซบุ๊กส่วนใหญ่มักแสดงความคิดเห็นต่อเนื้อหาที่เพจนำเสนอไปในเชิงสนับสนุนและคล้อยตาม จนอาจทำให้เฟซบุ๊กเพจนิรนามเหล่านี้กลายเป็นอีกหนึ่งพื้นที่ห้องเสียงสะท้อน (Echo Chamber) บนโลกสื่อสังคมออนไลน์ซึ่งรวมกลุ่มคนที่สนับสนุนรัฐบาลพลเอกประยุทธ์เข้ามาไว้ด้วยกัน โดยไม่ได้แพร่กระจายเนื้อหาไปสู่กลุ่มคนที่มีอุดมการณ์แบบอื่น ๆ มากนัก และถึงแม้เนื้อหาบางส่วนที่เพจผลิตขึ้นจะเข้าข่ายเป็นข้อมูลบิดเบือน แต่ผู้ใช้เฟซบุ๊กภายในห้องเสียงสะท้อนนี้ก็ยังคงเห็นคล้อยตามกับข้อมูลเหล่านั้นต่อไป เพราะเป็นข้อมูลที่ถูกสร้างให้สอดรับกับชุดอำนาจนำและชุดความคิดดั้งเดิมของตน โดยหล่อเลี้ยงจิตใจมวลชนฝั่งสนับสนุนรัฐบาลให้ยังคงเชื่อมั่นในรัฐบาลพลเอกประยุทธ์ และลดความชอบธรรมของคู่แข่งทางการเมืองลงไปเรื่อย ๆ