แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาในจังหวัดกาฬสินธุ์อย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาอย่างยั่งยืนในจังหวัดกาฬสินธุ์ โดยใช้ตัวชี้วัดสำหรับการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนใน 6 มิติ ได้แก่ ภาครัฐ สังคม สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และเทคโนโลยี เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม จากกลุ่มตัวอย่าง 385 คน ซึ่งประกอบด้วยนักท่องเที่ยว คนในชุมชนท้องถิ่น พระสงฆ์หรือบุคลากรทางศาสนา ผู้บริหารท้องถิ่นและเจ้าหน้าที่ และผู้ประกอบการในท้องถิ่น การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์สหสัมพันธ์แบบพหุคูณ และการวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุคูณ ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัจจุบันผู้มีส่วนเกี่ยวข้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาในแต่ละด้าน โดยมีความคาดหวังการสนับสนุนด้านงบประมาณ        การสร้างรายได้ของชุมชน การจัดการขยะ การรักษาความสะอาด การส่งเสริมตลาดสินค้าพื้นเมือง การเรียนรู้วิถีชีวิตท้องถิ่น และการใช้สื่อสังคมออนไลน์ในการประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเที่ยว ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความคาดหวังต่อการพัฒนาในทุกมิติ และ 2) แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาอย่างยั่งยืนในจังหวัดกาฬสินธุ์ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และเทคโนโลยีมีค่าเฉลี่ยสูงที่สุดตามลำดับ และพบว่าทั้งสามด้านดังกล่าวมีผลเชิงบวกต่อการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาอย่างยั่งยืนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ขณะที่ด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมไม่มีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และด้านการบริหารจัดการของภาครัฐส่งผลเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แสดงให้เห็นถึงองค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัย คือ พบว่ามิติด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และเทคโนโลยี เป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาอย่างยั่งยืนของจังหวัดกาฬสินธุ์ ในขณะที่การบริหารจัดการของภาครัฐในปัจจุบันยังเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา ส่งผลให้ต้องทบทวนบทบาทและแนวทางสนับสนุนของภาครัฐให้สอดคล้องกับความต้องการของพื้นที่มากขึ้น