กระบวนการสร้างสรรค์แนวความคิดจากลวดลายอัตลักษณ์ชุมชนไทเขินในผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกทุนวัฒนธรรมบ้านต้นแหนน้อย จังหวัดเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
กระบวนการสร้างสรรค์แนวความคิดจากลวดลายอัตลักษณ์ชุมชนไทเขินในผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกทุนวัฒนธรรมบ้านต้นแหนน้อย จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาหาอัตลักษณ์ทุนวัฒนธรรมชุมชนไทเขินบ้านต้นแหนน้อย จังหวัดเชียงใหม่ 2) เพื่อพัฒนากระบวนการสร้างสรรค์แนวความคิดจากลวดลายอัตลักษณ์ชุมชนไทเขินในผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกทุนวัฒนธรรมบ้านต้นแหนน้อย จังหวัดเชียงใหม่ สามารถวิเคราะห์สรุปผลจากการทบทวนวรรณกรรม เอกสารที่เกี่ยวข้อง สังเกตและบันทึกภาพจากการลงพื้นที่ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 3 ท่าน แบบถอดข้อมูลด้วยวิธีการสนทนากลุ่ม จำนวน 20 คน และแบบสอบถามความต้องการของผู้บริโภค จำนวน 100 คน พบว่า อัตลักษณ์ชุมชนไทเขินบ้านต้นแหนน้อยอันดับแรก ได้แก่ บ้านดั้งเดิม เสื้อไทเขิน และลวดลายเครื่องนุ่งห่ม คิดเป็นร้อยละ 30 รองลงมา ได้แก่ เครื่องเขิน คิดเป็นร้อยละ 22 ดังนั้นจากการวิเคราะห์สรุปผลอัตลักษณ์ไทเขินบ้านต้นแหนน้อยด้วยเครื่องมือวิธีวิจัย พบว่า ข้อมูลที่สื่อถึงตัวตนหรือลักษณะเฉพาะชาวไทเขินบ้านต้นแหนน้อย ได้แก่ 1) ผ้าทอเครื่องแต่งกายไทเขิน 2) เรือนพื้นถิ่นไทเขิน และ 3) เครื่องเขินไทเขิน ตามลำดับสร้างสรรค์ รูปทรง ลวดลาย สี และตีความหมาย โดยกระบวนการสร้างสรรค์แนวความคิดจากลวดลายอัตลักษณ์ชุมชนไทเขินในผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกทุนวัฒนธรรมแบ่งเป็น 4 ขั้นตอนใหญ่ ได้แก่ 1) ขั้นตอนการวิจัย 2) ขั้นตอนการวิเคราะห์ 3) ขั้นตอนการสร้างแนวความคิด 4) ขั้นตอนการออกแบบ ด้วยทุนวัฒนธรรมทั้งจับต้องได้และไม่ได้ของอัตลักษณ์ชุมชนไทเขิน ได้แก่ ลวดลายผ้าทอไทเขิน ลวดลายรูปทรงเรือนพื้นถิ่นไทเขิน และลวดลายเครื่องเขินไทเขินนำมาสร้างสรรค์ตามการออกแบบเรขศิลป์ และจัดวางตามทฤษฎีการออกแบบทั้งผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกตัวอย่างรูปแบบลักษณะงาน 2 มิติ จำนวน 3 ผลิตภัณฑ์ และลักษณะงาน 3 มิติ จำนวน 3 ผลิตภัณฑ์จาก 3 ลวดลายอัตลักษณ์
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กษิรา ภิวงศ์กูร บุญชู บุญลิขิตศิริ และภรดี พันธุภากร. (2562, กรกฎาคม - ธันวาคม). ศึกษาเรื่องภูมิปัญญาชนเผ่าหมู่บ้านกะเหรี่ยงรวมมิตรสู่การออกแบบผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม. มังรายสาร วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 7(2).
จตุรงค์ เลาหะเพ็ญแสง และสุธาสินีน์ บุรีคำพันธุ์. (2566, กรกฎาคม–ธันวาคม). เรื่องศึกษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมมอญ เพื่อประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ร่วมสมัย. วารสารศิลปร์ปริทัศน์, 11(2),18 – 32.
ธนิก เลิศชาญฤทธ์. (2554). การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ปานฉัตท์ อินทร์คง. (2560). การออกแบบผลิตภัณฑ์วัฒนธรรม แนวคิด รูปแบบ และการวิเคราะห์. กรุงเทพฯ: อันลิมิต พริ้นติ้ง.
ปิยะนุช เจดีย์ยอด และคณะฯ. (2567). รายงานการวิจัยเรื่อง การออกแบบผลิตภัณฑ์ชุมชนและบูธแสดงสินค้าด้วยทุนทางวัฒนธรรมชุมชนไทเขินบ้านต้นแหนน้อย. เชียงใหม่.
ศิริวรรณ วิบูลย์มา. (2556). การติดตามประเมินผลการดำเนินงานตามโครงการแผนชุมชนพึ่งตนเองตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของกรุงเทพมหานคร กรณีศึกษาชุมชนแออัดบุญเหลือ 2 เขตบางซื่อ. วารสารศรีนครินทรวิโรฒและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 5(10), 92-104.
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.). (ม.ป.ป). กระบวนการคิดเชิงออกแบบ. สืบค้นจาก http://designtechnology.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites/83/2020/01/2_02กระบวนการคิดเชิงออกแบบ.pdf.
สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย. (2562). 70 สุดยอดผลงาน เรขศิลป์ในรัชกาลที่ 9. กรุงเทพฯ: สโลว์โมชัน.
หน่วยปฏิบัติการวิจัยด้านการออกแบบเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (ม.ป.ป.). คู่มือกระบวนการถอดอัตลักษณ์เพื่อออกแบบเรื่องราวและอัตลักษณ์ของแบรนด์สินค้าชุมชน ภายใต้โครงการออกแบบอัตลักษณชุมชนและพัฒนาทักษะอาชีพที่ใช้ชุมชนเป็นฐาน. สืบค้นจาก https://community.eef.or.th/wp-content/uploads/2021/11/เป็นเรื่องเป็นเรา.pdf.
อรัญ วานิชกร. (2559). การออกแบบผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
