แนวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ของชุมชนวัดไทรให้สามารถสร้างรายได้ในระดับที่พึ่งตนเองได้

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันในการดำเนินงานของชมรมพิทักษ์วัดไทรและศึกษาแนวทางในการพัฒนาทั้งด้านผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่เดิมและผลิตภัณฑ์ใหม่ของชุมชนวัดไทรให้สามารถสร้างรายได้ในระดับที่พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์และแบบสอบถาม ตัวอย่างวิจัยประกอบด้วย ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาชุมชนวัดไทร ได้แก่ คนในชุมชนวัดไทร จำนวน 7 คน ตัวแทนวัดไทร 1 คน ตัวแทนสถาบันอุดมศึกษา 7 คน และผู้เข้าร่วมโครงการส่งเสริมความรู้และทักษะสำหรับพัฒนาผลิตภัณฑ์ซึ่งเป็นนักเรียน ผู้ปกครอง ครู และคนในพื้นที่ชุมชนวัดไทร จำนวน 84 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและการวิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนา  ผลการศึกษาพบว่า

1. สภาพปัจจุบันในการดำเนินงานของชมรมพิทักษ์วัดไทร ถึงแนวทางที่ทางวัดไทรต้องการพัฒนาเพื่อสร้างชุมชนให้สามารถพึ่งตนเองได้ พบว่า ทางชุมชนวัดไทรนำโดยชมรมพิทักษ์วัดไทรมีแนวคิดที่ชัดเจนในการพัฒนาชุมชนวัดไทรให้มีลักษณะของความเป็นวิสาหกิจที่สามารถพึ่งตนเองได้ โดยพัฒนาต่อยอดจากองค์ความรู้และทักษะที่ได้รับการถ่ายทอดกันภายในชุมชนจากผู้รู้ที่มีความรู้และประสบการณ์ต่างๆ จากนั้นจึงพัฒนาขึ้นเป็นผลิตภัณฑ์ โดยในระยะเริ่มแรกจะมีผลิตภัณฑ์ในกลุ่มของผลิตภัณฑ์สมุนไพร เช่น สบู่ น้ำอบ แชมพู ครีมนวดผม พิมเสนน้ำ ยาดม ยาหม่อง และสเปรย์ล้างมือ เป็นต้น สิ่งที่ทางคณะวิจัยได้ให้การช่วยเหลือในเบื้องต้น ได้แก่ การพัฒนาตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์สำหรับใช้ในการจำหน่ายในนามของ “Watsai” ซึ่งทางชุมชนวัดไทรได้นำไปใช้กับผลิตภัณฑ์ตัวอื่นๆ ของชุมชนด้วย นอกจากนี้คนในชุมชนยังได้พัฒนาช่องทางที่ใช้ในการประชาสัมพันธ์การจัดการอบรมในหัวข้อต่างๆ ผ่าน Facebook pages: วัดไทรบางโคล่ มาเป็นช่องทางในการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์เพื่อการจำหน่ายอีกด้วย อย่างไรก็ตามคณะวิจัยยังพบเห็นประเด็นที่ทางชุมชนและคณะวิจัยเห็นพ้องกันในสิ่งที่ควรได้รับการพัฒนา คือ มิติด้านการตลาดและการขายที่ควรมีการส่งเสริมเรื่องของการใช้สื่อสังคมออนไลน์ (social media) เพื่อใช้เป็นเครื่องมือทางการตลาดเบื้องต้นและมีข้อเสนอให้มีการปรับปรุงตราสินค้าให้เหมาะสมกับกลุ่มลูกค้าในวงกว้างมากยิ่งขึ้น


2. ผลการศึกษาแนวทางในการพัฒนาทั้งด้านผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่เดิม และผลิตภัณฑ์ใหม่ของชุมชนวัดไทรให้สามารถสร้างรายได้ในระดับที่พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน พบว่า ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้ร่วมเสนอให้มีการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมความรู้และทักษะในการที่จะสามารถนำมาสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน เพื่อนำความรู้ที่ได้ไปต่อยอดพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่เดิมหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ให้มีความหลากหลาย และสร้างมูลค่าเพิ่มได้ ซึ่งทางคณะวิจัยได้จัดโครงการส่งเสริมทักษะอาชีพให้กับคนในชุมชน โดยใช้พื้นที่ของโรงเรียนวัดไทรเป็นพื้นที่ในการจัดกิจกรรม ในรูปแบบของโครงการส่งเสริมความรู้และทักษะสำหรับพัฒนาผลิตภัณฑ์ จำนวน 6 ครั้ง มีผู้เข้าร่วมทั้งสิ้น 84 คน ผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมกิจกรรม พบว่า ความพึงพอใจโดยรวมต่อการจัดกิจกรรม อยู่ที่ระดับมากที่สุด ( = 4.34) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ด้านที่ผู้เข้าร่วมกิจกรรมมีความพึงพอใจมากที่สุด คือด้านการนำความรู้ไปใช้ (  = 4.48) รองลงมาคือด้านสถานที่และระยะเวลา (  = 4.35) และ ด้านผู้ให้ความรู้ (  = 4.30) ตามลำดับ