การเคลื่อนย้ายประเด็นการเมืองสู่กระบวนการยุติธรรม: กรณีศึกษาการเคลื่อนไหว ด้านสิ่งแวดล้อมของภาคประชาสังคมผ่านศาลปกครอง พ.ศ. 2560-2567
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มุ่งศึกษายุทธศาสตร์การเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมของภาคประชาสังคมไทยผ่านกลไกศาลปกครองระหว่าง พ.ศ. 2560-2567 โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพแบบการวิเคราะห์เอกสารจากคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมที่ภาคประชาสังคมเป็นผู้ฟ้องคดี ผลการวิจัยพบว่าภาคประชาสังคมไทยพัฒนายุทธศาสตร์การเคลื่อนไหวที่เป็นระบบและเชื่อมโยงกัน 4 ประการ ได้แก่ การเลือกประเด็นสิ่งแวดล้อม การแปลงประเด็นสิ่งแวดล้อมให้เป็นประเด็นทางกฎหมาย การใช้กลไกทางกฎหมายในศาลปกครอง และการสร้างเครือข่ายและพันธมิตร ยุทธศาสตร์เหล่านี้สะท้อนปรากฏการณ์การเคลื่อนย้ายประเด็นทางการเมืองสู่กระบวนการยุติธรรมในลักษณะที่ขับเคลื่อนจากภาคประชาสังคม และเป็นการใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนทางสังคมที่มีความหมายมากกว่าการมุ่งชนะคดีในศาล แต่เป็นการสร้างวาทกรรมทางกฎหมายและพื้นที่ทางการเมืองใหม่เพื่อผลักดันการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบายในระยะยาว ผลการวิจัยนี้มีนัยสำคัญต่อการพัฒนาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการสิ่งแวดล้อม การปรับปรุงกลไกการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อม และการเสริมสร้างศักยภาพภาคประชาสังคมในการใช้กลไกทางกฎหมายเพื่อปกป้องสิทธิชุมชนและสิ่งแวดล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.
O ความคิดเห็นใดๆ ที่ลงตีพิมพ์ใน CMU Journal of Law and Social Sciences เป็นของผู้เขียน (ความคิดเห็นใดๆ ของผู้เขียน กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย)
O กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกแต่ให้อ้างอิงแหล่งที่มาด้วย
เอกสารอ้างอิง
Frank P. Grad and Laurie R. Rockett. “Environmental Litigation - Where the Action Is?.” Natural Resources Journal 10, no.4 (1970): 742.
Gianluca De Fazio. “Legal opportunity structure and social movement strategy in Northern Ireland and southern United States.” International Journal of Comparative Sociology 53, no. 1 (2012): 3-22.
John Ferejohn. “Judicializing politics, politicizing law.” Law and Contemporary Problems 65, no. 3 (2002): 41-68.
Lisa Vanhala. “Legal opportunity structures and the paradox of legal mobilization by the environmental movement in the UK.” Law & Society Review 46, no. 3 (2012): 523-556.
Michael W. McCann. Rights at Work: Pay Equity Reform and the Politics of Legal Mobilization. Chicago: University of Chicago Press. 1994.
Samuel P. Hays. “Environmental Litigation in Historical Perspective.” University of Michigan Journal of Law Reform 19, no.4 (1985): 969.
Stuart A Scheingold. The Politics of Rights: Lawyers, Public Policy and Political Change. (2nd ed.). Ann Arbor: University of Michigan Press, 2010.
กฤษณ์พชร โสมณวัตร. “นิติสำนึกของพลเมืองผู้ขัดขืนกฎหมายเพื่อจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.” วารสารนิติสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 5, ฉ. 1 (2555): 65-120.
กิตชัยยกุลย์ อินทร์แก้ว. “พลวัตของขบวนการเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมในการเมืองภาคประชาชน.”วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์ 10, ฉ.3 (2563): 585-602.
จาตุรงค์ สุทาวัน และวีระ หวังสัจจะโชค. “ตุลาการภิวัฒน์” ในฐานะปรากฎการณ์สากลนิยม : กับข้อถกเถียงทางทฤษฎีว่าด้วยการเคลื่อนตัวเข้าสู่พรมแดนการใช้อำนาจเชิงรุกในทางการเมือง.” วารสารวิจัยวิชาการ 8, ฉ.1 (2568): 381-396.
ธวัชชัย ป้องศรี. “พลวัตของขบวนการต่อต้านการแปรรูปการณ์ไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยภายหลังวิกฤตเศรษฐกิจ ปี 2540” (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขารัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2552), 168.
วรรธนพร ภัทรธรรมกุล. “ขบวนการเคลื่อนไหวภายใต้ยุครัฐบาลคณะรักษาความสงบแห่งชาติ: กรณีศึกษาขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาชนที่คัดค้านผังเมืองอีอีซี พ.ศ. 2562.” วารสารรามคำแหง ฉบับรัฐประศาสนศาสตร์ 6, ฉ. 2 (2566): 98-129.
วรวุฒิ จอลองนาค. “ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมในการแก้ไขปัญหาเสาส่งไฟฟ้าแรงสูง ช่วงปี พ.ศ. 2554-2562 ในอำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี.” Trends of Humanities and Social Sciences Research 11, ฉ.2 (2566): 287-305.
วรินทร ชยวัฑโฒ. “การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทคดีสิ่งแวดล้อมในศาลปกครอง” (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขานิติศาสตร์ (กฎหมายมหาชน) คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2555), 141.
สายชล สัตยานุรักษ์. “มรดกทางประวัติศาสตร์และการบังเกิด “ตุลาการภิวัตน์” ในรัฐไทย.” วารสารนิติสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 9, ฉ.1 (2559): 8-58.
สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. รายงานสถานการณ์คุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2566. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2566, สืบค้นเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2568. https://www.onep.go.th/book/soe2566/.
