คุณสมบัติ(ใหม่)ของรัฐมนตรีในรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560: จาก “บทบัญญัติที่คลุมเครือ” สู่ “คำตัดสินที่ก้ำกึ่ง”
Main Article Content
บทคัดย่อ
รัฐมนตรีต้องมีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์และไม่มีพฤติกรรมอันเป็นการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง เป็นคุณสมบัติที่ได้รับการบัญญัติเป็นครั้งแรกในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ศาลรัฐธรรมนูญใช้หลักเกณฑ์ดังกล่าว
ในการตรวจสอบคุณสมบัติของรัฐมนตรีเป็นครั้งแรกในคำวินิจฉัยที่ 21/2567 โดยตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเสียงข้างมาก 5 ต่อ 4 วินิจฉัยให้ความเป็นรัฐมนตรีของนายเศรษฐา ทวีสิน สิ้นสุดลง จากกรณีการเสนอให้แต่งตั้งนายพิชิต ชื่นบาน เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี บทความนี้จะชี้ให้เห็นถึงที่มาของบทบัญญัติที่คลุมเครือดังกล่าว การตีความที่ต่างกันของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญทั้งฝ่ายเสียงข้างมากและเสียงข้างน้อย รวมถึงข้อพิจารณาสำหรับการแก้ไขปรับปรุงบทบัญญัติทั้งในส่วนที่เกี่ยวกับคุณสมบัติของรัฐมนตรีและการพิจารณาวินิจฉัยคดีของศาลรัฐธรรมนูญ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.
O ความคิดเห็นใดๆ ที่ลงตีพิมพ์ใน CMU Journal of Law and Social Sciences เป็นของผู้เขียน (ความคิดเห็นใดๆ ของผู้เขียน กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย)
O กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกแต่ให้อ้างอิงแหล่งที่มาด้วย
เอกสารอ้างอิง
“แถลงฉบับเต็ม: “เศรษฐา” น้อมรับคำวินิจฉัย เสียใจถูกชี้ขาดจริยธรรม.” ไทยพีบีเอส. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 เมษายน 2568. https://www.youtube.com/watch?v=P_tizE2Be0A.
“ข่าวสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญที่ 13/2568.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20250515090426.pdf.
“ข่าวสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญที่ 18/2567.” ศาลรัฐธรรมนูญ, สืบค้นเมื่อวันที่ 21 เมษายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20240523120200.pdf.
“ข่าวสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญที่ 32/2568.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20250829161524.pdf.
“ข่าวสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญที่ 38/2568.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20250930150540.pdf.
“ความเห็นส่วนตน ของ นายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ประธานศาลรัฐธรรมนูญ คำวินิจฉัยที่ 21/2567.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20240912134000.pdf
“ความเห็นส่วนตน ของ นายนภดล เทพพิทักษ์ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ คำวินิจฉัยที่ 21/2567.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20240912134549.pdf
“ความเห็นส่วนตน ของ นายสุเมธ รอยกุลเจริญ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ คำวินิจฉัยที่ 21/2567.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20240912135052.pdf.
“ความเห็นส่วนตน ของ นายอุดม รัฐอมฤต ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ คำวินิจฉัยที่ 21/2567.” ศาลรัฐธรรมนูญ. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2568. https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/download/article/article_20240912134800.pdf.
คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ. ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2562.
คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 21/2567
ปรีดี พนมยงค์. ประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญเบื้องต้นกับการร่างรัฐธรรมนูญ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์นีติเวชช์, 2517.
พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งนายกรัฐมนตรี, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอนพิเศษ 201 ง (23 สิงหาคม 2566): 1.
พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอนพิเศษ 214 ง (2 กันยายน 2566): 1-3.
พระบรมราชโองการ ประกาศ ให้รัฐมนตรีพ้นจากความเป็นรัฐมนตรีและแต่งตั้งรัฐมนตรี, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 141 ตอนพิเศษ 116 ง (28 เมษายน 2567): 1-2.
มาตรฐานทางจริยธรรมของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ และผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ รวมทั้งผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินและหัวหน้าหน่วยงานธุรการของศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรอิสระ พ.ศ. 2561, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนที่ 5 ก (30 มกราคม 2561): 13-17.
รายงานการประชุมคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ครั้งที่ 45 วันอังคารที่ 15 ธันวาคม 2558.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. คำสอนว่าด้วยรัฐและหลักกฎหมายมหาชน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: อ่านกฎหมาย, 2564.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. “การใช้และการตีความกฎหมายมหาชน.” จุลนิติ 7, ฉ. 4 (2553): 58-60.
สมยศ เชื้อไทย. คำอธิบายหลักรัฐธรรมนูญทั่วไป. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2535.
สุพจน์ ไข่มุกด์. “จาก 50 ถึง 60.” ใน ความในใจของคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2560 (กรุงเทพฯ: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2561), 47-48.
หยุด แสงอุทัย. หลักรัฐธรรมนูญทั่วไป. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ: วิญญูชน, 2538.
