หลักการตรวจสอบค้นหาความจริงในชั้นการสอบสวน : ศึกษาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไทย

Akkakorn Chaiyapong; Natthanicha  Yimsai

doi:10.14456/psruhss.2025.1

Authors

Akkakorn Chaiyapong Faculty of Law, Suratthani Rajabhat University, Suratthani 84100 https://orcid.org/0000-0003-3232-5582
Natthanicha Yimsai Faculty of Law, Suratthani Rajabhat University, Suratthani 84100

DOI:

https://doi.org/10.14456/psruhss.2025.1

Keywords:

Fact-finding principles, Human rights, Criminal investigation

Abstract

Fact-finding in criminal investigations is a crucial process in the criminal justice system. Its objective is to collect accurate and complete evidence that can lead to fair decisions. These principles are based on legal foundations and procedural frameworks that guide investigators to conduct impartial, transparent investigations while protecting the rights of the accused.

The investigative process relies on physical evidence, witness testimony, documents, and scientific evidence. Key principles include the impartiality of investigators, the accuracy of evidence collection processes, and the protection of rights for all involved parties. Furthermore, effective investigations require specialized techniques in analyzing empirical data to ensure that the fact-finding process can discover truth accurately and reliably.

This study focuses on analyzing fact-finding principles in criminal investigations, both in theory and practice, as well as identifying obstacles to effective investigations. The goal is to develop the investigative system to be more just and better aligned with human rights principles.

References

กิตติศักดิ์ ทุมเสน. (2566). มาตรการสนับสนุนความน่าเชื่อถือข้อมูลพยานหลักฐานอิเล็กทรอนิกส์ในกระบวนการยุติธรรม (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา.

เข็มชัย ชุติวงศ์. (ม.ป.ป.). วิวัฒนาการการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของไทย (รายงานประกอบการอบรมหลักสูตรหลักนิติธรรมเพื่อประชาธิปไตย) กรุงเทพฯ: วิทยาลัยรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.

คณิต ณ นคร. (2564). กฎหมายพิจารณาความอาญา เล่ม 1 (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: วิญญูชน.

ชยาธร เฉียบแหลม. (2565). บทบาทการค้นหาความจริงในคดีอาญาของศาลไทย: ศึกษาเปรียบเทียบกับต่างประเทศ. วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 51(2), 215–249. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/tulawjournal/article/view/257512/175030

ชัชทพงษ์ เชื้อดี. (2561). การเปรียบเทียบพยานเอกสารกับพยานหลักฐานอิเล็กทรอนิกส์. วารสารวิชาการศรีปทุม ชลบุรี, 15(2), 90 – 97. https://www.chonburi.spu.ac.th/journal/booksearch/upload/1799-Chudtapong%201.pdf

ณัฐพล จันทร์สุข, และธานี วรภัทร. (ม.ป.ป). การค้นหาความจริงเกี่ยวกับคดีในชั้นเจ้าพนักงาน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

มติชน. (2565). ย้อนคดีเชอรี่แอน “แพะในตำนาน” คดีประวัติศาสตร์ยืดเยื้อ จ่าย 26 ล้าน ไถ่บาป “ตำรวจ” ยื้อจนสุดทาง. สืบค้น 20 มิถุนายน 2568, จาก https://www.matichon.co.th/weekly/featured/article_20990

วีระยุทธ คําชัย. (2561). ปัญหาทางกฎหมายในการใช้อำนาจของพนักงานสอบสวนในการแสวงหาพยานหลักฐานตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 131 (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.

สมัคร เชาวภานันท์. (ม.ป.ป). หลักสิทธิมนุษยชนกับการค้นหาความจริงในคดีอาญา (รายงานประกอบการอบรมหลักสูตรหลักนิติธรรมเพื่อประชาธิปไตย รุ่นที่ 4). กรุงเทพฯ: วิทยาลัยรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.

สำนักงานกิจการยุติธรรม กระทรวงยุติธรรม. (2565). การพัฒนามาตรฐานระบบการดำเนินคดีอาญาในชั้นสอบสวน เพื่อยกระดับความเชื่อมั่นของประชาชน (กระบวนการยุติธรรมทางอาญาไทยที่พึงปรารถนา). กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการยุติธรรม กระทรวงยุติธรรม.

สุรภา วัฒนากลาง. (2566). มาตรการตรวจสอบและถ่วงดุลการใช้ดุลพินิจในการสั่งไม่ฟ้องของพนักงานอัยการ (การค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

อัคคกร ไชยพงษ์. (2562). อาชญาวิทยาและทัณฑวิทยา (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เดือนตุลา.

อัคคกร ไชยพงษ์. (2568). สิทธิมนุษยชนกับบูรณาการในงานยุติธรรมทางอาญา. นนทบุรี: สามดี ออลล์.

เอกวุฒิ ลิปตพัลลภ. (ม.ป.ป). หลักนิติธรรมกับการอํานวยความยุติธรรมทางอาญาของพนักงานสอบสวน (รายงานประกอบการอบรมหลักสูตรนิติธรรมเพื่อประชาธิปไตย รุ่นที่ 3). กรุงเทพฯ: วิทยาลัยรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.

เอกวุฒิพงษ์ คงฤทธิ์. (ม.ป.ป). ปัญหากฎหมายที่เกี่ยวกับการพิสูจน์ความผิดหรือความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหาในเรื่องที่ถูกกล่าวหา (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สงขลา: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

ACIS Professional. (ม.ป.ป). การสืบหาหลักฐานดิจิทัล Digital Evidence. สืบค้น 15 มกราคม 2568, จาก https:// www.acisonline.net/?p=9750

United Nations Office on Drugs and Crime (n.d.). Handling of digital evidence. สืบค้น 20 มิถุนายน 2568, จาก https://sherloc.unodc.org/cld/ar/education/tertiary/cybercrime/module-6/key-issues/handling-of-digital-evidence.html