การพัฒนากลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดสุโขทัย

Eakpong Keyong; Tuanthong Chaowakeeratiphong; Kittiphat Iemrod

ผู้แต่ง

Eakpong Keyong หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชายุทธศาสตร์การบริหารและการพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
Tuanthong Chaowakeeratiphong คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
Kittiphat Iemrod สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดตาก

คำสำคัญ:

การพัฒนากลยุทธ์, ประสิทธิผล, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพ ปัญหา และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงาน 2) พัฒนากลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงาน และ 3) ประเมินกลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ดำเนินการวิจัย 3 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสภาพ ปัญหา และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างประสิทธิผลในปฏิบัติงาน โดยใช้แบบสอบถาม เก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มผู้บริหารสาธารณสุข และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 462 คน และการสนทนากลุ่ม โดยผู้ให้ข้อมูลเป็นกลุ่มผู้บริหารโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ผู้บริหารสาธารณสุขอำเภอและผู้บริหารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด 12 คน และกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 12 คน ขั้นตอนที่ 2 พัฒนากลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในปฏิบัติงาน โดยการศึกษาแนวปฏิบัติที่ดี จากนั้นจัดทำร่างกลยุทธ์โดยการประชุมเชิงปฏิบัติการ 23 คน และตรวจสอบคุณภาพของร่างกลยุทธ์โดยการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ 9 คน ขั้นตอนที่ 3 การประเมินกลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน โดยใช้แบบสอบถาม เก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุขและด้านการพัฒนากลยุทธ์ 20 คน ผลการวิจัยพบว่า มีการอบรมตามหลักสูตรฝึกอบรมมาตรฐาน ซึ่งเนื้อหาการอบรมส่วนใหญ่ง่ายต่อการทำความเข้าใจ (ร้อยละ 97.62) แต่การสร้างนวัตกรรมที่เกิดจากการปฏิบัติงานมีน้อย ( $gif.latex?\bar{x}$ = 3.94) กลยุทธ์การเสริมสร้างประสิทธิผลในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านจังหวัดสุโขทัยที่สร้างขึ้นประกอบด้วยวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ ประเด็นกลยุทธ์ และ 7 กลยุทธ์ ผลการประเมินกลยุทธ์ พบว่า กลยุทธ์มีคุณภาพตามเกณฑ์ทั้งในด้านความสอดคล้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และการยอมรับได้

เอกสารอ้างอิง

กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน. (2558). แนวทางการดำเนินงานสุขภาพภาคประชาชน ประจำปีงบประมาณ 2559. ใน การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนนโยบายการคุ้มครองผู้บริโภคด้านระบบบริการสุขภาพและระบบสุขภาพภาคประชาชน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2559. นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ.

กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน. (2560). แนวทางการดำเนินงานสุขภาพภาคประชาชน ปีงบประมาณ 2561. นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ.

คำรพ พงศ์อาทิตย์, และจิรพงษ์ แสงทอง. (2550). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานสาธารณสุขมูลฐานของอาสาสมัครสาธารณสุข อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง. วารสารสุขภาพเพื่อประชาชน, 2(4), 51-53.

ภูมเรศ ศรีระวงศ์. (2555). ปัจจัยที่มีผลต่อศักยภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการดำเนินงานหมู่บ้านจัดการสุขภาพ จังหวัดอำนาจเจริญ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, อุบลราชธานี.

ระบบสารสนเทศงานสุขภาพภาคประชาชน. (2559). แบบรายงานระบบฐานข้อมูลอบรมพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ปีงบประมาณ 2558. สืบค้น 2 มกราคม 2559, จากhttp://www.thaiphc.net/thaiphcweb/index.php?r=staticContent/show&id=4.

สำนักประเมินผล. (2557). โครงการส่งเสริมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน) เชิงรุก. รายงานการประเมินผล ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2556. กรุงเทพฯ: สำนักงบประมาณ.

สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์. (2555). แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติ ฉบับที่ 11 ในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 พ.ศ. 2555–2559. นนทบุรี: สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุโขทัย. (2558). จำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเขตบริการสุขภาพ
ที่ 2 จังหวัดสุโขทัย (Health Data Center). สืบค้น 9 มกราคม 2559, จาก http://hdc.skto.moph.go.th/hdc/reports/

สุนี พิพิธโศลวงศ์, และนัทธมน เฉียบแหลม. (2545). ศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชนกับการพึ่งตนเองทางสุขภาพของประชาชน จังหวัดระยอง. ระยอง: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดระยอง.

Abdullah, H. (2010). Delineating and charting the systematic approach of HRD process.
The Journal of International Social Research, 3(11), 11-22.

Cueto, M. (2004). The origins of primary health care and selective primary health care. American Journal of Public Health, 94(11), 1864–1874.

Delahaye, B. L. (2005). Human Resource Development: Adult learning and knowledge management. Sydney: John Wiley & Sons.

Lasker, J. N. (2016). Global health volunteering; understanding organizational goals. International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 27(2), 574–94.

Magnussen, L., Ehiri, J., & Jolly, P. (2004). Comprehensive versus selective primary health care: lessons for global health policy. Health Affairs, 23(3), 167–176.

Mondy, R. W., & Mondy, J. B. (2008). Human resource management. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson.