การวิจัยและพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล
คำสำคัญ:
รูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล, โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาพอเพียงบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาพอเพียง และพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล ซึ่งผู้วิจัยได้กำหนดขั้นตอนการทดลองเป็น 2 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 สร้างโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาพอเพียง มีเครื่องมือคือแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาและครูที่รับผิดชอบโครงการสถานศึกษาพอเพียง ขั้นตอนที่ 2 พัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล โดยใช้กระบวนการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ มีผู้เข้าร่วมการสัมมนา จำนวน 17 ท่าน เพื่อตรวจสอบ วิพากษ์ วิจารณ์ และให้ข้อเสนอในการปรับปรุงรูปแบบ ผลการวิจัยพบว่า
- โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่สร้างขึ้น ประกอบด้วย ตัวแปรแฝง จำนวน 4 ตัว ซึ่งสามารถวัดได้จากตัวแปรสังเกตได้จำนวน 15 ตัว โมเดลมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์อยู่ในเกณฑ์ดี ความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาพอเพียงได้รับอิทธิพลทางตรงจากภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา มีขนาดค่าอิทธิพลทางตรง 0.47 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
ที่ระดับ .01 ได้รับอิทธิพลทางตรงจากสภาพแวดล้อมภายนอก มีขนาดอิทธิพลเท่ากับ 17 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ได้รับอิทธิพลทางอ้อมจากภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา โดยส่งผ่านการบริหารจัดการสถานศึกษา - รูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล เป็นรูปแบบการบริหารด้วยกระบวนการ
เชิงระบบประกอบด้วยปัจจัยนำเข้า กระบวนการ ผลผลิต และมีการประเมินผลสะท้อนผลการพัฒนาใน
ทุกกระบวนการ ด้านปัจจัยนำเข้าประกอบด้วยปัจจัยหลัก ได้แก่ การยอมรับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และความสามารถในการบริหารเชิงกลยุทธ์ และปัจจัยเกื้อหนุน ได้แก่ บรรยากาศการมีส่วนร่วม สภาพสังคมวัฒนธรรม นโยบายต้นสังกัด และเศรษฐกิจทางสังคม ด้านกระบวนการ คือ
การบริหารจัดการสถานศึกษา ได้แก่ งานบุคลากร งานวิชาการ งานงบประมาณ และงานบริหารทั่วไป
ส่วนด้านผลผลิตหรือตัวชี้วัดความสำเร็จ ได้แก่ ความสำเร็จของผู้เรียน ครูและบุคลากร ผู้บริหารสถานศึกษา และสถานศึกษา พบว่า รูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผลมีคุณภาพ ค่ามัธยฐานค่าพิสัย
ควอไทล์ (30-4.92) ผ่านเกณฑ์ทั้ง 4 ด้าน คือ ความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2554). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. 2555–2559. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. 2560–2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
ธนิยา เยาดำ. (2551). การพัฒนาโมเดลเชิงสาเหตุของความสำเร็จในการใช้หลักสูตรเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
นงลักษณ์ เรือนทอง. (2550). รูปแบบการบริหารโรงเรียนที่มีประสิทธิผล (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, นครปฐม.
ปรียานุช ธรรมปิยา. (2558). การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา (พ.ศ. 2549-2558). กรุงเทพฯ: ศูนย์สถานศึกษาพอเพียง มูลนิธิยุวสถิรคุณ.
สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนพัฒนาการศึกษาของสำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่ 12. กรุงเทพฯ: สํานักนโยบายและยุทธศาสตร์.
พรนภา เสมอพิทักษ์. (2551). ประสิทธิผลการบริหารงานวิชาการตามแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษาโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครพนม เขต 1 (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, สกลนคร.
พรสกุล เขตจำนันท์. (2553). การบริหารจัดการสถานศึกษาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุดรธานี เขต 4 (การศึกษาอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
พรเกษม กันตามระ. (2558). การสร้างวัฒนธรรมโรงเรียนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (เอกสารประกอบโครงการพัฒนาภาวะผู้นำด้านการศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง). นครปฐม: วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
สุรินทร์ ภูสิงห์. (2553). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาโดยบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนมัธยมศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุบลราชธานี (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ศาลินา บุญเกื้อ, และนันทกาญจน์ ชินประหัษฐ์. (2557). การถอดบทเรียนและวิเคราะห์อัตลักษณ์ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา (รายงานวิจัย). กรุงเทพฯ: ศูนย์สถานศึกษาพอเพียง มูลนิธิยุวสถิรคุณ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2550). การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์ประสานงานกลางการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). ผลการดำเนินงานขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา ประจำปีงบประมาณ 2552. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์ประสานงานกลางการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2556). แนวทางการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปจัดการศึกษาในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2558). ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง นโยบายการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงภาคการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ.
Kotter, J. (1996). Leading Change. Boston, MA: Harvard Business School Press.
Keeves, P. J. (1998). Model and model building educational research methodology and measurement : An international handbook. Oxford: Pergamon Press.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. 2560–2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
ธนิยา เยาดำ. (2551). การพัฒนาโมเดลเชิงสาเหตุของความสำเร็จในการใช้หลักสูตรเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
นงลักษณ์ เรือนทอง. (2550). รูปแบบการบริหารโรงเรียนที่มีประสิทธิผล (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, นครปฐม.
ปรียานุช ธรรมปิยา. (2558). การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา (พ.ศ. 2549-2558). กรุงเทพฯ: ศูนย์สถานศึกษาพอเพียง มูลนิธิยุวสถิรคุณ.
สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนพัฒนาการศึกษาของสำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่ 12. กรุงเทพฯ: สํานักนโยบายและยุทธศาสตร์.
พรนภา เสมอพิทักษ์. (2551). ประสิทธิผลการบริหารงานวิชาการตามแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษาโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครพนม เขต 1 (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, สกลนคร.
พรสกุล เขตจำนันท์. (2553). การบริหารจัดการสถานศึกษาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุดรธานี เขต 4 (การศึกษาอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
พรเกษม กันตามระ. (2558). การสร้างวัฒนธรรมโรงเรียนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (เอกสารประกอบโครงการพัฒนาภาวะผู้นำด้านการศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง). นครปฐม: วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
สุรินทร์ ภูสิงห์. (2553). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาโดยบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนมัธยมศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุบลราชธานี (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ศาลินา บุญเกื้อ, และนันทกาญจน์ ชินประหัษฐ์. (2557). การถอดบทเรียนและวิเคราะห์อัตลักษณ์ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา (รายงานวิจัย). กรุงเทพฯ: ศูนย์สถานศึกษาพอเพียง มูลนิธิยุวสถิรคุณ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2550). การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์ประสานงานกลางการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). ผลการดำเนินงานขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา ประจำปีงบประมาณ 2552. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์ประสานงานกลางการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2556). แนวทางการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปจัดการศึกษาในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2558). ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง นโยบายการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงภาคการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ.
Kotter, J. (1996). Leading Change. Boston, MA: Harvard Business School Press.
Keeves, P. J. (1998). Model and model building educational research methodology and measurement : An international handbook. Oxford: Pergamon Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
21-08-2018
รูปแบบการอ้างอิง
Hongthong, W., Wora-in, C., & Kornpuang, A. (2018). การวิจัยและพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงที่มีประสิทธิผล. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม, 13(1), 105–118. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/GraduatePSRU/article/view/132845
ฉบับ
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
สัญญาอนุญาต
บทความหรือข้อคิดเห็นใดใดที่ปรากฏในวารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงครามเป็นวรรณกรรมของผู้เขียน ซึ่งบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
