การศึกษาและยกระดับผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาในตำบลแม่เปา อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมจักสาน พร้อมทั้งยกระดับผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมจักสาน ของชุมชนตำบลแม่เปา อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย โดยใช้วิธีการเลือกกลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจง ศึกษาจากกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้รู้ ปราชญ์ชาวบ้าน ตำบลแม่เปา อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย ที่มีภูมิปัญญาด้านหัตถกรรมจักสาน จำนวน 40 คน ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก การจัดเวที พร้อมทั้งการหาแนวทางในการยกระดับผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาเครื่องจักสาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ภูมิปัญญาหัตถกรรมจักสาน ส่วนใหญ่กลุ่มเป้าหมายสืบทอดกระบวนการทำมาตั้งแต่บรรพบุรุษรุ่นสู่รุ่น ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ประเภทเครื่องใช้ในครัวเรือนเพื่อใช้สอยในครัวเรือน เช่น ตะกร้า (ซ้าหวด) ฝาชี ไหนึ่งข้าว ขันโตก ตุ้ม ไซ แซะ และที่เหลือจากการใช้สอยในการดำรงชีวิตนำไปจำหน่ายในตลาดชุมชนในราคาที่ไม่แพง 2) การยกระดับผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมจักสาน ผู้วิจัยและกลุ่มเป้าหมายในชุมชนร่วมกันวิเคราะห์หาแนวทางในการยกระดับผลิตภัณฑ์หัตถกรรม โดยดำเนินการ 3 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ พบว่า ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตไม่สามารถอยู่ได้นาน เกิดรา ไม่ได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน และการใช้ระยะเวลาในการนำเส้นตอกผึ่งแดดที่นาน บางวันไม่มีแดด ฝนตก เส้นตอกไม่แห้งเกิดราจึงไม่สามารถนำมาสานได้ เพื่อแก้ไขปัญหาและความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย ผู้วิจัยจึงออกแบบเตาอบต้นแบบ เพื่อใช้ในการอบเส้นตอกและผลิตภัณฑ์ให้อยู่ได้นาน 2) ด้านการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์หัตถกรรม นำผลิตภัณฑ์ก้านมะพร้าวยืดเส้น พัฒนาเพิ่มมูลค่าปรับเปลี่ยนวัสดุตกแต่ง ทำให้ผลิตภัณฑ์มีความสวยงามประณีต และออกแบบบรรจุภัณฑ์มีเรื่องราวพร้อมทั้งวิธีการใช้งาน จากราคา 20 บาท เพิ่มมูลค่าเป็นราคา 150 บาท 3) ด้านการตลาดและการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ เป็นผลิตภัณฑ์ที่มี
การจำหน่ายได้ทั่วไป และมีผู้สนใจอย่างต่อเนื่องโดยให้เพิ่มช่องทางในการจำหน่าย ได้แก่ ร้านค้า เฟซบุ๊ก และสามารถสั่งสินค้าทางสื่อออนไลน์ได้