ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน ที่มีต่อการถ่ายโอนความรู้ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่องแรง มวล และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน

สุทธิดา  ใส่ยะ; พงศกร  จันทรัตน์; จีระวรรณ เกษสิงห์

doi:10.14456/psruhss.2022.57

ผู้แต่ง

สุทธิดา ใส่ยะ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ 10900
พงศกร จันทรัตน์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ 10900
จีระวรรณ เกษสิงห์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ 10900 https://orcid.org/0000-0001-6566-4279

DOI:

https://doi.org/10.14456/psruhss.2022.57

คำสำคัญ:

การถ่ายโอนความรู้, การจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน, ฟิสิกส์

บทคัดย่อ

การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาความสามารถในการถ่ายโอนความรู้ เรื่อง แรง มวล และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน กลุ่มที่ศึกษา คือ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 1 ห้องเรียน (26 คน) เครื่องมือวิจัยคือแบบวัดการถ่ายโอนความรู้เรื่องแรง มวล และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน วิเคราะห์คำตอบของนักเรียนโดยการให้คะแนนและจัดกลุ่มเพื่อแบ่งระดับการถ่ายโอนความรู้ออกเป็น 5 ระดับ ได้แก่ การถ่ายโอนแบบไม่เจาะจง การถ่ายโอนตามบริบท การถ่ายโอนแบบใกล้ การถ่ายโอนแบบไกล การถ่ายโอนอย่างสร้างสรรค์ ผลการวิจัยพบว่าหลังเรียนด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน นักเรียนส่วนใหญ่มีการถ่ายโอนความรู้อยู่ในระดับสูงที่สุด คือ การถ่ายโอนอย่างสร้างสรรค์ (ร้อยละ 53.85) รองลงมาคือการถ่ายโอนความรู้ระดับที่ 4 การถ่ายโอนแบบไกล (ร้อยละ 42.30) และการถ่ายโอนแบบใกล้ (ร้อยละ 3.85) ตามลำดับ ผลการวิจัยสะท้อนให้เห็นว่าการใช้การวิพากษ์มาเป็นเครื่องมือในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ทำให้นักเรียนเกิดการถ่ายโอนความรู้อย่างสร้างสรรค์ได้ และพบว่าการพินิจพิจารณาเลือกใช้คำถามในแต่ละขั้นของการสอนช่วยแนะให้นักเรียนสามารถไต่ระดับที่สูงขึ้นของการถ่ายโอนความรู้ได้ นอกจากนี้การจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน ควรเริ่มจากสถานการณ์ที่ใกล้ตัวนักเรียนก่อน แล้วจึงเชื่อมโยงสถานการณ์นั้นเข้าสู่การทดลอง การทำเช่นนี้นักเรียนจะสามารถถ่ายโอนความรู้ได้ดีขึ้น

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2542). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ: สยามสปอรต์ ซินดิเคท.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). คู่มือการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์: เอกสารประกอบหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2544. กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์.

กุลธิดา สุวัชระกุลธร. (2557). การพัฒนาแนวคิดและการถ่ายโอนแนวคิดเรื่องแสงของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

จินดา พราหมณ์ชู, เอกรัตน์ ศรีตัญญู และ ลัดดา มีศุข. (2553). ผลของการใช้กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐานที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาเคมีของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์แบะสังคมศาสตร์), 2(1), 32-41.

ชรินดา สุขแสนชนานันท์. (2555). การพัฒนาแนวคิดและความสามารถในการถ่ายโอนแนวคิดเรื่อง พลังงานความร้อนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น โดยการจัดการเรียนรู้แบบอิงบริบท (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

ภัทรชา สุขสบาย. (2558). ความสามารถในการนำความรู้เรื่องของไหลไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันและเจตคติต่อการเรียนวิชาฟิสิกส์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

ยุพาวรรณ คำทา. (2557). การพัฒนาแนวคิดและความสามารถในการนำความรู้เรื่องบรรยากาศไปใช้ในชีวิตประจำวันของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐาน (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

เวียงชัย แสงทอง. (2553). ทรรศนะเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสังคม แนวคิดและการนำความรู้เรื่องสารไปใช้ในชีวิตประจำวัน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยการเรียนรู้ตามแนวคิดวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสังคม (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2556). เกี่ยวกับ PISA (Online). https://pisathailand.ipst.ac.th/about-pisa/, 15 มีนาคม 2563.

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2562). ผลการประเมิน PISA 2018 (Online). https://pisathailand.ipst.ac.th/news-12/, 20 มีนาคม 2563.

สุวิทย์ เมษินทรีย์. (2560). ประเทศไทย 4.0 (Online). http://planning2.mju.ac.th/goverment/20111119104835, 4 กรกฎาคม 2562.

สุรางค์ โค้วตระกูล. (2554). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖o- ๒๕๓๙. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.

Crawford, M. & Witte, M. (1999). Strategies for mathematics: Teaching in context. Educational Leadership, 57, 34-38.

Elliot, S.N., T.R. Kratochwil, J.L. Cook, and J.F. Traves. (2000). Educational Psychology: Effective learning. U.S.A.: McGraw-Hill.

Gagne, R.M. (1970). The Condition of Learning. 2nd ed. New York: Rinehart and Winston.

Gilbert, J. K. (2006). On the nature of context in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957-976.

Haskell, R. E. (2001). Transfer of learning: Cognition, instruction and reasoning. UK: Academic Press.

Hunter, M.C. 1995. Teach for Transfer. CA: Corwin Press.

Johnson, A.F. and S. Rutherford. 2010. “Transfer of Knowledge in Science Course for Elementary Education Majors.” Journal of College Science Teaching 3: 80-88.

Kemmis, S. & Mctaggart, R. (1998). The action research planner. Geelong, Victoria: Deakin University Press.

Kim, E. & Park, S.-J. (2002). Students do not overcome conceptual difficulties after solving 1000 traditional problems. American Journal of Physics, 70(7), 765-759.

Mestre, J. P. (2002). Probing adults’ conceptual understanding and transfer of learning via problem posing. Journal of Applied Developmental Psychology, 23(1), 9-50.

Ornek, F., Robinson, W. R., & Haugan, M. P. (2008). What makes physics difficult. International Journal of Environmental & Science Education, 3(1), 30-34.

Parchmann, I., Grasel, C., Baer, A., Nentwig, P., Demuth, R., & Ralle, B. (2006). “Chemie im Kontext”: A symbiotic complementation of a context-based teaching and learning approach. International Journal of Science Education, 28(9), 1041-1062.

Pesman, H. & Ozdemir, O. F. (2012). Approachy method Interaction: The role of teaching method on the effect of context-based approach in physics instruction. International Journal of Science Education, 34(14), 2127-2145.

Roth K. & Garnier, H. (2007). What science teaching looks like: An international perspective. Educational Leadership, 64, 16-23.

Torrance, E. P. (1965). Scientific views of creativity and factors affecting its growth. Daedalus, 94(3), 663-681.