การประกอบการทางสังคมกับการยกระดับการดำรงชีพในชุมชนชนบท: กรณีศึกษา พื้นที่พิเศษเมืองโบราณอู่ทอง จ.สุพรรณบุรี

ดุลภาค มณีอินทร์; อาแว  มะแส

doi:10.14456/psruhss.2023.23

ผู้แต่ง

ดุลภาค มณีอินทร์ คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ กรุงเทพฯ 10240
อาแว มะแส คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ กรุงเทพฯ 10240

DOI:

https://doi.org/10.14456/psruhss.2023.23

คำสำคัญ:

การประกอบการทางสังคม , การพัฒนาการท่องเที่ยว , การแทรกแซงของรัฐ , การดำรงชีพในชนบท

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการก่อเกิด พัฒนาการและการขับเคลื่อนการประกอบการทางสังคม ตลอดจนผลที่มีต่อการปรับยุทธวิธีการดำรงชีพสู่ความยั่งยืนในชุมชนชนบท โดยดำเนินการตามแนวทางกรณีศึกษาที่เลือกพื้นที่แบบเฉพาะเจาะจง 3 ชุมชนในเขตพื้นที่พิเศษเมืองโบราณอู่ทอง ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการขับเคลื่อนโครงการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนที่สนับสนุนโดยภาครัฐ รวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 20 คน ควบคู่กับการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา การจัดหมวดหมู่ การสังเคราะห์และการตีความ ผลการวิจัยพบว่า การประกอบการทางสังคมในพื้นที่ก่อเกิดจากการรวมกลุ่มทำกิจกรรมที่สนใจร่วมกันของแกนนำในแต่ละชุมชนก่อน แล้วมีการพัฒนาต่อยอดผ่านการแทรกแซงของหน่วยงานภาครัฐเพื่อขับเคลื่อนการประกอบการทางสังคม ภายใต้โครงการพัฒนาพิเศษที่มุ่งพัฒนาการท่องเที่ยวด้วยการเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนในชุมชนท้องถิ่น ซึ่งส่งผลต่อการยกระดับการดำรงชีพในมิติต่าง ๆ ตามแนวทางการประกอบการทางสังคม คือมีการพัฒนาทั้งการผลิตและการตลาดสินค้าท้องถิ่นจนสามารถยกระดับการพึ่งตนเองทางเศรษฐกิจ ผู้ที่ร่วมในโครงการมีการปรับยุทธวิธีการดำรงชีพที่มีแนวโน้มจะยั่งยืนได้ เนื่องจากสามารถลดความเปราะบางและเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการทรัพย์สินที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีพในระดับครัวเรือน

เอกสารอ้างอิง

Chambers, R., & Conway, G. (1991). Sustainable rural livelihoods: practical concepts for the 21st century. IDS Discussion Paper, 296, 1-29. doi:ISBN 0 903715 58 9

Chell, E. (2007). Social Enterprise and Entrepreneurship: Towards a Convergent Theory of the Entrepreneurial Process. International Small Business Journal, 25(1), 5-26. doi:10.1177/0266242607071779

Dees, J. G. (1998). The meaning of 'Social Entrepreneurship'. Stanford University—Graduate School of Business, 1-5. doi:10.2307/2261721

DFID. (1999). Sustainable Livelihoods Guidance Sheets Framework Introduction Vulnerability Transforming. Context, 26-26. doi:10.1002/smj

Doherty, B., Haugh, H., & Lyon, F. (2014). Social Enterprises as Hybrid Organizations: A Review and Research Agenda. International Journal of Management Reviews, 16(4), 417-436. doi:10.1111/ijmr.12028

Farmer, J., De Cotta, T., McKinnon, K., Barraket, J., Munoz, S.-A., Douglas, H., & Roy, M. J. (2016). Social enterprise and wellbeing in community life. Social Enterprise Journal, 12(2), 235-254. doi:10.1108/sej-05-2016-0017

Hockerts, K. (2010). Social Entrepreneurship Between Market and Mission. International Review of Entrepreneurship, 8, 1-22.

Jiao, H. (2011). A conceptual model for social entrepreneurship directed toward social impact on society. Social Enterprise Journal, 7(2), 130-149. doi:10.1108/17508611111156600

McLoughlin, J., Kaminski, J., Sodagar, B., Khan, S., Harris, R., Arnaudo, G., & Mc Brearty, S. (2009). A strategic approach to social impact measurement of social enterprises. Social Enterprise Journal, 5(2), 154-178. doi:10.1108/17508610910981734

Montgomery, A. W., Dacin, P. A., & Dacin, M. T. (2012). Collective Social Entrepreneurship: Collaboratively Shaping Social Good. Journal of Business Ethics, 111(3), 375-388. doi:10.1007/s10551-012-1501-5

Munoz, S., Steiner, A., & Farmer, J. (2015). Processes of Community-led Social Enterprise Development. . Community Development Journal, 50(3), 478-493.

Pearce, J. (2009). Social economy: engaging as a third system? The Social Economy International Perspectives on Economic Solidarity, 22-36.

Peredo, A. M., & Chrisman, J. J. (2006). Toward a Theory of Community-Based Enterprise. Academy of Management Review, 31(2), 309-328. doi:10.5465/amr.2006.20208683

Romani-Dias, M., Iizuka, E., Larroudé, E., & Barbosa, A. (2018). Mapping of Academic Production on Social Enterprises: An international analysis for the growth of this field. International Review of Social Research, 8(2), 156–171.

Roy, M. J., Donaldson, C., Baker, R., & Kerr, S. (2014). The potential of social enterprise to enhance health and well-being: a model and systematic review. Soc Sci Med, 123, 182-193. doi:10.1016/j.socscimed.2014.07.031

Scarlato, M. (2013). Social Enterprise, Capabilities and Development Paradigms: Lessons from Ecuador. The Journal of Development Studies, 49(9), 1270–1283.

Yunus, M. (2006). Nobel Lecture. Retrieved from https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2006/yunus/26090-muhammad-yunus-nobel-lecture-2006-2/

Yunus, M. (2010). Building Social Business – The New Kind of Capitalism that Serves Humanity’s Most Pressing Needs. New York: Public Affairs.