ศิลาจารึกพระเจ้าชุมพู : สารัตถะและข้อเสนอใหม่เกี่ยวกับอักษรไทยน้อย

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเนื้อหา และตัวอักษรที่ปรากฏในศิลาจารึกของพระเจ้าชุมพู พบ ณ วัดพระใหญ่ผาหด เมืองสานะคาม ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (ตรงข้ามกับอำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย ประเทศไทย) ผลการศึกษา พบว่า 1. ด้านเนื้อหา เป็นการกล่าวถึง พระเจ้าชุมพูอาราธนาเจ้าหัววัดกลางขึ้นมาเป็นพระมหาสามีเจ้าวัดมโน และให้ชายเมือดีมาสร้างวัดที่พระมหาสามีเจ้าสร้างไว้ยังไม่ทันแล้ว พระเจ้าชุมพูมาไหว้พระมหาสามีเจ้าที่วัดมโนและอุทิศที่ดินให้แก่วัด (ที่สร้างใหม่) พระมหาสามีเจ้าถวายนาบุญแด่พระเจ้าชมพู บรรทัดสุดท้ายของจารึกปรากฏปีศักราช 872 (ปีจุลศักราช ตรงกับ พ.ศ. 2053) ซึ่งปีศักราชที่ปรากฏนี้ ขัดแย้งกับบันทึกในพงศาวดารที่ระบุว่า พระเจ้าชุมพูสิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2044 ในขณะที่หลักฐานจากจารึก ยืนยันว่า พ.ศ. 2053 พระองค์ยังมีพระชนม์ชีพอยู่ ฉะนั้น ปีการขึ้นเสวยราชและสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าชุมพูจึงเป็นประเด็นที่ควรนำกลับมาทบทวนใหม่ 2. อักษรที่ใช้ในการจารึก ใช้อักษรไทยน้อย หรืออักษรลาวเดิม บันทึกด้วยภาษาไท-ลาว ลักษณะอักษรที่ปรากฏทั้งรูปสัณฐานและอักขรวิธี แสดงให้เห็นถึงอิทธิพลของอักษรฝักขามอย่างเด่นชัด ซึ่งแต่เดิม นักวิชาการด้านอักขรวิทยาเชื่อกันว่าอิทธิพลของอักษรฝักขามเข้าสู่ล้านช้างในยุคสมัยของพระเจ้าวิชุลราช (พ.ศ. 2044-2063) และพระเจ้าโพธิสาลราช (พ.ศ. 2063-2093) และได้กำหนดให้ศิลาจารึกวัดแดนเมือง (พ.ศ. 2073) เป็นจุดเริ่มต้นของพัฒนาการอักษรไทยน้อย แต่จากหลักฐานรูปอักษรที่ปรากฏในศิลาจารึกพระเจ้าชุมพู (พ.ศ. 2053) แสดงให้เห็นว่า อักษรไทยน้อยมีพัฒนาการมาก่อนหน้านั้นแล้ว คำสำคัญ: พระเจ้าชุมพู, ศิลาจารึก, สารัตถะ