การนำนโยบายส่งเสริมผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชนไปปฏิบัติของภาครัฐ: กรณีศึกษา กลุ่มวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการดำเนินนโยบายส่งเสริมผลิตภัณฑ์สมุนไพรไปปฏิบัติของภาครัฐในพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่มและการสังเกต ผู้ให้ข้อมูลสำคัญรวม 20 คน ได้แก่ ผู้นำกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผู้ปลูกสมุนไพร นักวิชาการ ผู้บริหารและนักพัฒนาด้านนโยบายองค์กรภาครัฐและเอกชน นำเสนอข้อมูลโดยสังเคราะห์ ตีความข้อมูลเอกสาร และวิเคราะห์เชิงพรรณนา  ผลการศึกษาพบว่า การนำนโยบายส่งเสริมผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชนไปปฏิบัติในพื้นที่มหาสารคาม  มีกระบวนการดำเนินการเริ่มขึ้นเมื่อจังหวัดรับนโยบายภายหลังจากที่รัฐส่วนกลางประกาศแผนแม่บทสมุนไพรแห่งชาติ ปี 2560 (2560-2564) การดำเนินการแบ่งเป็น 2 ระดับคือ 1) ระดับจังหวัด     มีการวางยุทธศาสตร์ส่งเสริมสมุนไพรเป็นเมืองสมุนไพร (Herbal City) คัดเลือกชุมชนหรือกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่มีศักยภาพพร้อมพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพร ดำเนินการยกระดับผลิตภัณฑ์สมุนไพรของกลุ่มฯ ที่สามารถผลิต แปรรูป บรรจุภัณฑ์ และช่องทางตลาด และติดตามประเมินผลการดำเนินการของกลุ่มฯ อย่างต่อเนื่อง 2) ระดับชุมชน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนผู้ปลูกสมุนไพรได้รับการส่งเสริมพัฒนาสมุนไพร ซึ่งแต่ละกลุ่มมีระดับพัฒนากระบวนการผลิตสมุนไพรต่างกัน เนื่องจากศักยภาพความพร้อมต่างกัน เช่น วัตถุดิบ การอบสมุนไพร บรรจุภัณฑ์ทันสมัย ช่องทางตลาดและการรายได้ รวมทั้งข้อจำกัดด้านการบริหารขององค์กรรัฐท้องถิ่น บุคลากร และงบประมาณ