การประเมินผลกระทบต่อองค์รวมของระบบสุขภาพปฐมภูมิอันเนื่องจาก การถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลกระทบที่มีต่อองค์รวมของระบบสุขภาพปฐมภูมิที่ดำเนินการโดยโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพปฐมภูมิ (รพ.สต.) ที่ได้รับการถ่ายโอนสังกัดเดิมจากกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ไปให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ในปีงบประมาณ 2566 จำนวน 3,263 แห่ง ครอบคลุม 49 จังหวัด กรอบแนวคิดในการประเมิน ได้ประยุกต์ใช้ตัวแบบขององค์การอนามัยโลก ซึ่งมุ่งเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงระหว่างก่อนโอนกับหลังโอนใน 5 องค์ประกอบ ว่าได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมหรือไม่ อย่างไร 5 องค์ประกอบของระบบดังกล่าว ประกอบด้วย (1) ฐานคติ (2) โครงสร้าง (3) ทรัพยากรนำเข้า (4) การบริการ (5) ผลผลิต ในการดำเนินการวิจัย ได้ใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน โดยให้ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพเป็นหลัก และระเบียบวิธีเชิงปริมาณเป็นส่วนเสริมเพื่อทดสอบความเป็นทั่วไปของผลการวิเคราะห์เบื้องต้น การเก็บรวบรวมข้อมูลดำเนินการในรูปแบบสามเส้า การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้โปรแกรม ATLAS.ti ผลการวิจัยพบว่า หลังการถ่ายโอน ร้อยละ 74.10 ของ รพ.สต. ยังคงยึดหลักระบบสุขภาพปฐมภูมิเหมือนก่อนการถ่ายโอน ร้อยละ 24.44 พบว่าได้มีการเปลี่ยนแปลงไปในเชิงบวก เนื่องจากได้รับการสนับสนุนทางด้านทรัพยากรเพิ่มขึ้น และร้อยละ 11.46 พบว่ามีแนวโน้มเชิงลบ เนื่องจากบุคลากรส่วนหนึ่งมิได้ถ่ายโอนมาด้วย ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มของการปรับตัวเชิงบวกต่อระบบสุขภาพปฐมภูมิ