แนวทางการบริหารจัดการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ในการผลิตอ้อย พื้นที่ศึกษา อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อการเพาะปลูกอ้อย (2) แนวทางการบริหารจัดการเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และ (3) คุณภาพชีวิตของเกษตรกรผู้ปลูกอ้อยในพื้นที่ศึกษา อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกอ้อยในพื้นที่อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ในพื้นที่ 7 ตำบล จากทั้งหมด 11 ตำบล จำนวนทั้งหมด 8 ราย มีการนำมาจัดระเบียบข้อมูล สร้างรหัสข้อมูล เชื่อมโยงคำตอบที่สัมพันธ์กัน เพื่อทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการค้นหาแก่นสาระที่ช่วยอธิบายลักษณะค้นหาประเด็นที่เกี่ยวกับผลกระทบต่อการเพาะปลูกอ้อยจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ การบริหารจัดการรับมือและคุณภาพชีวิตของเกษตรกรกับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สรุปและวิเคราะห์ผลการศึกษา  ผลการศึกษาพบว่า เกษตรกรได้รับผลกระทบจากความไม่แน่นอนของปริมาณน้ำฝน ภาวะแห้งแล้ง การขาดแคลนน้ำ ปัญหาดินและความชื้น รวมถึงอุณหภูมิที่สูงขึ้น ส่งผลให้ผลผลิตไม่แน่นอนและต้นทุนการผลิตเพิ่มขึ้น นำไปสู่แรงกดดันต่อเศรษฐกิจครัวเรือนและความมั่นคงทางการเกษตร ทั้งนี้ เกษตรกรได้ปรับตัวผ่านหลายแนวทาง เช่น การวางแผนการเพาะปลูกตามพยากรณ์อากาศ การปรับพื้นที่และระบบน้ำ การเลือกพันธุ์อ้อยที่ทนทาน การบำรุงดิน การใช้นวัตกรรมด้านการจัดการน้ำ และการเลือกช่วงเวลาปลูกที่เหมาะสม ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสในการรักษาเสถียรภาพการผลิต ขณะเดียวกัน ผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศยังเชื่อมโยงกับคุณภาพชีวิตของเกษตรกร ทั้งด้านรายได้ สุขภาพกายใจ และภาระต้นทุน โดยสะท้อนถึงความจำเป็นในการสนับสนุนเชิงนโยบายจากภาครัฐและการมีส่วนร่วมของชุมชน  สรุปได้ว่า การสร้างความสามารถในการปรับตัวของเกษตรกรผู้ปลูกอ้อยจำเป็นต้องอาศัยทั้งกลไกการปรับตัวของเกษตรกรรายบุคคลและการสนับสนุนเชิงโครงสร้างจากภาครัฐ ภายใต้แนวคิดการบริหารงานภาครัฐแนวใหม่ (New Public Management: NPM) ที่เน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกรสู่ความยั่งยืน