การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้เกษตรกรรม เป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะอาชีพเกษตรกรรม สำหรับนักเรียน ในโรงเรียนมัธยมศึกษาเขตชนบทภาคเหนือตอนล่าง
คำสำคัญ:
ทักษะอาชีพเกษตรกรรม, การจัดการเรียนรู้โดยใช้เกษตรกรรมเป็นฐาน, นักเรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษาเขตชนบทภาคเหนือตอนล่างบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพบริบท สร้าง และตรวจสอบรูปแบบการจัดการเรียนรู้ 2) ทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ และ 3) ประเมินผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้เกษตรกรรมเป็นฐาน เพื่อพัฒนาทักษะอาชีพเกษตรกรรมของนักเรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษา เขตชนบทภาคเหนือตอนล่าง การวิจัยนี้แบ่งเป็น 3 ขั้นตอน โดย ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาบริบท สภาพการจัดการเรียนรู้ สร้างและตรวจสอบรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้เกษตรกรรมเป็นฐาน 1) ศึกษาบริบทและสภาพการจัดการเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูและผู้บริหารโรงเรียน จำนวน 238 คน จาก 265 โรงเรียน โดยสุ่มแบบแบ่งชั้น เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม 2) สร้างและตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ประกอบด้วย องค์ประกอบ 5 ประการ คือ ปัจจัยการเรียนรู้ ทักษะในการทำงาน การทำงานเป็นทีม คุณลักษณะของผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และแรงจูงใจ/สิ่งจูงใจ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ครูผู้สอนเกษตรกรรม ผู้บริหารในโรงเรียน ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้ปกครองนักเรียนที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพ จำนวน 19 คน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง นำข้อมูลมาวิเคราะห์ ตีความสรุป
สร้างรูปแบบให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบและพิจารณาความเป็นไปได้ ขั้นตอนที่ 2 ทดลองใช้จริง ในโรงเรียนชาติตระการวิทยา จังหวัดพิษณุโลก จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวนนักเรียน 36 คน และนำเครื่องมือไปทดลองกับกลุ่มควบคุมที่โรงเรียนนครไทย จังหวัดพิษณุโลก จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวนนักเรียน 40 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบประเมินทักษะอาชีพเกษตรกรรม
แบบประเมินความพึงพอใจแล้วหา ค่าเฉลี่ย และการทดสอบค่าที ขั้นตอนที่ 3 นำรูปแบบการจัดการเรียนรู้ไปให้ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน ประเมินตามมาตรฐานการประเมิน 4 มาตรฐาน ได้แก่ ด้านความเป็นประโยชน์ ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความถูกต้องของรูปแบบ ผลการวิจัย พบว่า
- ผลการศึกษาสภาพบริบท สร้างและตรวจสอบรูปแบบ
1.1 สภาพบริบทเกี่ยวกับสถานศึกษา โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก สภาพการจัดการเรียนรู้เกษตรกรรมโดยภาพรวม อยู่ในระดับปานกลาง การจัดการเรียนรู้โดยใช้เกษตรกรรมเป็นฐาน โดยภาพรวมอยู่ในระดับน้อย ผลสำเร็จของการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมโดยภาพรวม อยู่ในระดับน้อย ผลสำเร็จของการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมโดยภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ทักษะที่จำเป็นต่อการประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง
1.2 รูปแบบและตัวบ่งชี้ของแต่ละองค์ประกอบ มีดังนี้ 1) ปัจจัยการจัดการเรียนรู้ 1.1) บริบทและสภาพแวดล้อมภายนอกโรงเรียน 1.2) สิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน 1.3) สถานประกอบการ 1.4) ภูมิปัญญาท้องถิ่น 1.5) หลักสูตรการเรียนรู้ 1.6) การจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน 2) ทักษะในการทำงาน 2.1) ทักษะด้านการปฏิบัติงาน 2.2) ทักษะด้านการแสวงหาความรู้ 2.3) ทักษะด้านการแก้ปัญหา 2.4) ทักษะด้านการปฏิสัมพันธ์ 2.5) ทักษะด้านการใช้เทคโนโลยี 3) การทำงานเป็นทีม 3.1) การมีเป้าหมายเดียวกัน 3.2) การทำงานตามบทบาทหน้าที่ 3.3) กระบวนการทำงานเป็นระบบ 3.4) ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล 3.5) การเสริมสร้างกำลังใจ 3.6) การยอมรับซึ่งกันและกัน 4) คุณลักษณะของผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม 4.1) การแสวงหาความรู้
4.2) ความมุ่งมั่นอดทน 4.3) กล้าตัดสินใจอย่างมีเหตุผล 4.4) ความรับผิดชอบ 4.5) ทัศนคติที่ดีต่ออาชีพ
4.6) รักอาชีพเกษตรกรรม 4.7) มีคุณธรรมจริยธรรมในอาชีพ 4.8) หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
4.9) อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม 4.10) รักษาขนบธรรมเนียบประเพณี 5) แรงจูงใจ/สิ่งจูงใจ 5.1) ความต้องการ 5.2) สิ่งเร้า/แรงกระตุ้น 5.3) รางวัล/สิ่งตอบแทน 5.4) ความพึงพอใจ 5.5) กำไร/ผลตอบแทน โดยมีวงจร PDSA ขับเคลื่อนประกอบด้วย (1) การวางแผน (2) การลงมือปฏิบัติ (3) การประเมินผลย้อนกลับ (4) การศึกษาเพื่อปรับปรุงผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นที่สอดคล้องกันในองค์ประกอบของรูปแบบมีความถูกต้องและเหมาะสม โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
- ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ พบว่า ผู้เรียนที่เรียนรู้ด้วยรูปแบบที่พัฒนาขึ้นกับผู้เรียนรู้ด้วยวิธีสอนปกติ มีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และคะแนนทักษะประเมินอาชีพเกษตรกรรมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 นักเรียนมีความพึงพอใจในการเรียนรู้จากรูปแบบการจัดการเรียนรู้อยู่ในระดับมาก ครูและผู้บริหารเห็นว่ามีความพึงพอใจในการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้อยู่ในระดับ มากที่สุด
- ผลการประเมินผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ พบว่า และผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความเชี่ยวชาญเห็นว่ารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้เกษตรกรรมเป็นฐาน เพื่อการพัฒนาทักษะอาชีพเกษตรกรรมมีความเหมาะสม ความเป็นไปได้ ความเป็นประโยชน์และความถูกต้อง อยู่ในระดับมากที่สุด
เอกสารอ้างอิง
นันทวุฒิ มูลแสง. (2558). การพัฒนาทักษะการทำงานเป็นทีมด้วยบทเรียนบนเว็บที่ใช้วัฏจักรการสืบเสาะหาความรู้วิชาการเขียนโปรแกรมภาษาซี สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ปริญญา อันภักดี. (2558). การพัฒนาทักษะการทำงานเป็นทีมโดยจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานผ่านสื่อสังคมออนไลน์วิชา IPST-MicroBOX ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนชุมแพศึกษา. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ปรีชา เนาว์เย็นผล. (2553). เอกสารประกอบการฝึกอบรมหลักสูตรการเขียนและวิเคราะห์ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
วิชัย วงษ์ใหญ่. (2554). นวัตกรรมหลักสูตรและการเรียนรู้สู่ความเป็นพลเมือง. กรุงเทพฯ: อาร์ แอนด์ ปริ้น.
สำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และพัฒนาคุณภาพเยาวชน. (2557). อภิวัฒน์การเรียนรู้สู่จุดเปลี่ยนประเทศไทย. วันที่ 6-8 พฤษภาคม 2557.
อนันต์ ระงับทุกข์. (2557, 23 ตุลาคม). ศธ.ยอมรับเด็กไทยทักษะคิดวิเคราะห์ต่ำ. เดลินิวส์, น. 8.
เอมอร อังสุรัตน์. (2556). การวิจัยเชิงบูรณาการในงานส่งเสริมการเกษตร. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Blishen, E. (2013). Affective Characteristics and Teaching Skills of English Language Teachers: Comparing Perceptions of Elementary, Secondary and High School Students. Creative Education, 4(2), 7.
Bruner, J. (1976). The Process of Education: Revised Edition. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
Davies, I. K. (1971). Competency based learning: Technology, management, and design. New York & London: McGraw-Hill.
Dewey, J. (1909). Moral Principle in education. Boston: Houghton Mifflin Co.
Georgeanne, A. M., Kimle, K. L. & Orazem, P. (2011). Higher Education and agricultural careers: the relative importance of and returns to an agricultural major, 2011 Annual Meeting, July 24-26, 2011, Pittsburgh, Pennsylvania 103658, Agricultural and Applied Economics Association.
Georgeanne, A. M., Kevin, K. & Orazem, P. (2014). Does the Jack of all trades hold the winning hand?: comparing the role of specialized versus general skills in the returns to an agricultural degree. American Journal of Agricultural Economics, 96(1), 193.
Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall
Rogers, C. R. (1969). Freedom to Learn. Columbus, Ohio: Charles E. Merril Publishing Co.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความหรือข้อคิดเห็นใดใดที่ปรากฏในวารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงครามเป็นวรรณกรรมของผู้เขียน ซึ่งบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
