วัฒนธรรมและภูมิปัญญาอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาวัฒนธรรมและภูมิปัญญาอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ ตำบลบ้านธิ อำเภอบ้านธิ จังหวัดลำพูน แล้วพัฒนาสำรับอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อบ้านธิ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างกับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลวัฒนธรรมและภูมิปัญญาด้านอาหารไทลื้อ จำนวน 27 คน ด้วยวิธีการเลือกแบบลูกโซ่ เป็นการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกและการสนทนากลุ่ม แล้วนำมาวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา  ผลการวิจัยพบว่า ความเป็นมาของชาวไทลื้อแสดงให้เห็นถึงการอพยพ การตั้งถิ่นฐาน การขยายหมู่บ้านและการรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม โดยเฉพาะวัฒนธรรมการรับประทานอาหารที่เป็นการผสมผสานระหว่างความเรียบง่ายและการใช้วัตถุดิบพื้นถิ่นที่มีอยู่ในท้องถิ่น มีการรับประทานอาหาร 3 มื้อ แต่ละมื้อประกอบด้วยข้าวเหนียวนึ่งและกับข้าวประเภทแกงและน้ำพริกเกือบทุกมื้อ นิยมรับประทานเนื้อวัวมากกว่าเนื้อหมู รสชาติจะเน้นรสเค็มจากเกลือเม็ดและเปรี้ยวจากมะขามสุก ไม่นิยมรสหวาน มีความเผ็ดปานกลาง มีรูปแบบการถ่ายทอดวัฒนธรรมด้านอาหารอย่างไม่เป็นทางการเกิดจากการเรียนรู้จากบรรพบุรุษและการแลกเปลี่ยนความรู้ภายในชุมชน และผลการพัฒนาสำรับอาหารจำนวน 3 สำรับ ในแต่ละสำรับประกอบด้วยอาหารคาวจำนวน 5-6 รายการ มีข้าวเหนียว น้ำพริกและผักชนิดต่าง ๆ เป็นส่วนประกอบของทุกสำรับ อาหารหวานจำนวน 1 รายการ คือ ข้าวต้มหัวหงอก